Quyển sách này tôi viết nó ra đã trên mười năm, trong hồi “gió bụi mịt mờ”... Tôi không bao giờ dám nghĩ nó có thể xuất bản được trong khi nhân loại đang sống phập phổng bên miệng núi lửa, nó lăm le bùng nổ không biết giờ phút nào: Lòng tham dục của con người đã đến cực độ... Bởi vậy, bàn đến “cái dũng của thánh nhân” lúc này không khéo lại đi làm cái chuyện nghịch đời.
Thế mà hôm nay, “cái dũng của thánh nhân” lại còn được một tiếng dội thâm sâu nơi tâm hồn một vài bạn như ông Phạm Văn Tươi, thật đã làm sống lại nơi lòng tôi một đôi hy vọng. Cái cao vọng của tôi chỉ gây được nơi lòng các bạn sự ngưỡng mộ những cái gì hay đẹp thôi. Được bao nhiêu đó cũng đã là đủ lắm rồi.
Trong cái đời bẩn chật nghèo nàn của tinh thần ta, ta không có chút quyền gì thỉnh thoảng phóng tầm con mắt ta xa hơn và cao hơn nữa hay sao? Người ta sẽ bảo: “Cái dũng của thánh nhân chỉ là Mộng”. Vâng! Một cái mộng, và là một cái mộng tuyệt đẹp như muôn vàn mộng khác. Người ta há đã chẳng bảo: “Đẹp như Mộng”? Vậy chứ lý tưởng là gì, nếu không phải là Mộng? Ngày nào trên thế gian này con người hết đeo đuổi theo một cái mộng gì, ngày ấy cuộc tiến hóa của loài người cũng sẽ dứt hẳn, mà đời sống của mỗi một người trong chúng ta cũng đến lạt lẽo vô vị như nước ốc. Miễn là mộng của ta đừng phải là ảo mộng thì thôi. Nhưng nếu ‘Cái dũng của Thánh nhân” đã có những người trước ta họ thành tựu rồi, thời sao có thể gọl là ảo mộng được, trong khi ta cũng là Người như họ?
Thu Giang NGUYỄN DUY CẦN, Sài thành, ngày 13 tháng 8 năm 1951
Sách của bác Nguyễn Duy Cần thì mình mới đọc 2, 3 cuốn gì đấy, hồi cấp 3 là cuốn Tôi tự học - cảm giác đọng lại là cách hành văn rất "cổ quái", chữ nào mình cũng biết nghĩa nhưng không hiểu cả câu nói gì cả. Sau 18 tuổi thì mình có đọc "Cái Dũng của thánh nhân" và "Cái Cười của thánh nhân". Mình thích cuốn Cái Cười của thánh nhân hơn hẳn (nên đã mua - trên tay), còn cuốn này thì chỉ "mượn đọc" cho vui thôi. Thuộc vào hạng đàn bà/trẻ con/tiểu nhân nó khổ thế đấy- chỉ ham vui thôi chứ khó tiếp thu đạo lý thánh hiền :))) Quay trở lại với đối tượng chính, mình thấy cuốn sách này rất dễ hiểu (đây có lẽ là đặc điểm chung của dòng sách có hơi hướm self-help), đọc một tí là xong. Lẽ ra ngay sau khi đọc xong là mình có thể viết rv được rồi nhưng ngặt cái là mình phát hiện ra How to get away with murder ra ep 7, thế là đi xem phim, xem xong lại nhớ ra đang có trận derby London, lại xách mông đi xem bóng, xem bóng xong thì quên béng luôn chuyện rv sách. Chuỗi hoạt động này của mình minh họa rất rõ nét cho cái gọi là "náo động" mà bác Nguyễn Duy Cần đã nói tới trong sách. Cuộc đời là một chuỗi ngày nhớ nhớ quên quên, lộn tùng phèo hết cả lên. Cái "dũng" của bậc thánh nhân (để phân biệt với cái dũng/vũ của bọn thất phu) ở đây, nói tóm gọi ở một chữ "Tĩnh" - tĩnh trong suy nghĩ, cảm xúc, và hành vi. Mà muốn được cái tĩnh này thì phải luyện tập để chế ngự cái "náo" hàng ngày hàng giờ, trong từng thứ nhỏ nhặt nhất: ăn, ngủ, cười, nói, làm việc, suy nghĩ... Mình nghĩ nếu mọi thanh niên đều đã đọc cuốn sách này ít nhất một lần trong lứa tuổi từ 15-18 thì lượng trẻ trâu của Việt Nam chắc cũng giảm được 50% (ảo tưởng sức mạnh của sách vở một tí). Tại ở lứa tuổi choai choai ấy, các chú thường thích bắt chước theo các vị Thánh nhân như Khổng, Lão,... hoặc chí ít cũng học theo mấy bậc Anh hùng kiểu Tào Tháo, Vân Trường,... nén cái tôi đang hừng hực lại, theo đuổi hình tượng "lạnh lùng boy" =))) Cơ mà, mình không chắc là lượng tội phạm cũng giảm tương ứng, có khi là chuyển từ "phạm tội tào lao" sang "phạm tội có tính toán kỹ lưỡng" "sát nhân máu lạnh" chẳng hạn ^^ Theo ý mình, cuốn sách này phù hợp cho các bạn trai/tomboy có khí chất sẵn, sống nội tâm để luyện tập. Kiểu con gái thích gì nói nấy, tình trạng sức khỏe và sắc mặt phụ thuộc vào tâm trạng như mình hoặc các bạn trai hướng ngoại thì không tu nổi đâu. Vì về cơ bản, phương cách để sinh tồn trong thế giới của hai loại người hướng nội - hướng ngoại là khác nhau, tương tự đối với người xấu và người đẹp. Nếu một có ngũ quan hài hòa, mặt mũi nom lương thiện thì việc anh ta im lặng trước một sự việc/một vấn đề/ một người nào đó => dễ được đánh giá là người trầm tĩnh, đáng tin cậy, chín chắn... chứ nếu chả may sở hữu mắt một mí, ti hí mắt lươn, lùn, da đen, mặt tóp, môi mỏng, ưa quan sát hơn là nói chuyện, hiếm khi tám nhảm mà cái gì cũng biết thì sẽ bị cho là "không có kỹ năng giao tiếp" "chậm chạp" và thậm chí tệ hơn là bị đánh giá "tẩm ngẩm tầm ngầm" "thâm hiểm" =))) Không phải cái gì áp dụng cho ngừời thành công thì cũng áp dụng vào ta được. Hơn nữa, các ví dụ được đưa ra trong sách đều là của các bậc Vĩ nhân, tức là họ đã trở thành vĩ nhân rồi mọi người mới quan sát được cái "dũng" của họ biểu diễn ra thế này thế nọ, chứ tác giả không kể tới mấy trường hợp mới tí tuổi đầu đã... đã ra đi từ khi tuổi còn xanh vì làm bọn thất phu "ngứa mắt" nên bị chúng nó xiên cho một phát @@ Bẩm sinh mình là người ít nói chuyện... với con người (độc thoại với chó mòe và đất đá thì thao thao bất tuyệt), cũng có một thời gian theo đuổi xì tai "trầm tĩnh, chín chắn" á chớ mà không được :<<< Từ thực tiễn giao tiếp, mình nghiệm ra là: Nếu một thời gian dài bạn chả mở miệng ra nói câu nào cả và đến thời điểm quan trọng, khi vành tai của mọi người nghiêng về phía bạn và bạn thừa biết mình phải phát biểu một cái gì đó thật "súc tính, hay, ngầu" thì y như rằng bạn sẽ... nói ngu, mà không chỉ ngu về mặt nội dung đâu, giọng bạn cũng sẽ rất kì cục, bạn thở hồng hộc vì hụt hơi, cà lăm, ngọng, líu lưỡi,... :ssss Thôi, hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ và cười hờ hờ trước đi, chừng nào bản thân "chín muồi" thì tự khắc có thể chuyển sang trình "tĩnh tại" =))))
Câu hỏi đặt ra cho cuốn sách này không phải là: Đúng hay sai. Có một nhà báo đã thử phản biện bằng một bài viết sơ sài thì bị cụ Cần debate lại bằng một lá thư dài như một cuốn sách… Bản thân mình cũng không thấy bất đồng hay tranh luận ngược chiều được, vì cụ viết rất chu đáo, lập luận trước sau chặt chẽ quá.
Câu hỏi khả dĩ ở đây là: Cái đạo Điềm đạm như cụ nói có khả thi không? Có nhất thiết không?
Người trẻ bây giờ, sống ở một thời đại cực kì khác với cụ, thời đại mà sự tập trung và điềm tĩnh trở nên hiếm hoi và đôi khi còn là nhược điểm, có thể bị đào thải khỏi guồng quay xã hội. Mình mạn phép trả lời rằng: khả thi nhưng không nhất thiết, chính xác là không nhất thiết với mọi người. Khả thi, vì rốt cuộc có thứ gì không khả thi đâu, bạn không thể có được tất cả mọi thứ nhưng sẽ trở thành bất kì thứ gì bạn cầu thị mà. Không nhất thiết với mọi người, dù bản thân mình hướng đến lối sống ẩn dật trí thức như cụ nhưng nếu cuộc sống chỉ toàn những bậc thánh nhân điềm đạm cao vời thì mình sẽ phát điên vì không có gì để u mặc nữa. (Well, u mặc là gì thì xin chào đón bài về cuốn Cái cười của thành nhân nha.)
Nhưng mình vẫn thực sự rất thích cuốn sách này, vì mình hiểu cái mục đích chính của cụ không phải để dạy bảo hay đào tạo người điềm đạm, mà là:
“Cái cao vọng của tôi chỉ gây được nơi lòng các bạn sự ngưỡng mộ những cái gì hay đẹp thôi. Được bao nhiêu đó cũng đủ lắm rồi.”
Nhiều khi mình nghĩ, cụ Cần nếu điên rồ hơn vài lần thì sẽ thành Nietzsche của Việt Nam quá. Cái sự cực đoan và lý tưởng của cụ đẹp đẽ và thành kính lắm, rất hợp ý mình. Đời người mà không theo đuổi những mộng tưởng cao đẹp thì mất đi cái vô nghĩa phù phiếm của cuộc sống, chả còn gì vui nữa.
Tạm dừng đọc sách của cụ Cần từ quyển này vì thấy mình sắp loạn rồi :)) Nói theo ngôn ngữ bình dân là sắp bị “lậm” chữ, lậm tư duy. Với một đứa lúc nào cũng tưng tửng như mình thì để rèn được đến độ điềm đạm như cụ Cần đề cập đến trong cuốn sách này mới thật khó. Mình nghĩ kiểu con người mà cụ dạy hướng đến này phù hợp với con ngừoi chính trị thì hơn cả. Tuy nhiên, không phủ nhận đây là một đức tính cần thiết cho mỗi người, kiểu “tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến”. Đây cũng là một trong những cuốn sách nên đọc lại của cụ Cần. Vì để tu dưỡng, ta cần xem nó như kinh sách, không nhất thiết phải đọc mỗi ngày nhưng nhất định phải tâm niệm về nó, để mà hành. Như cách lựa chọn một bậc đại chí có ảnh hưởng sâu sắc đến mình, để ngày ngày có thể nhìn họ mà noi gương, rèn chí. Không chỉ trong cử chỉ, hành vi, suy nghĩ mà mỗi người còn cần phải rèn cho mình một tinh thần độc lập, trong suy nghĩ và hành động. Nói thế không có nghĩa chúng ta không cần những lời khuyên của nguồ đi trước, bè bạn chung quanh. Mà nói thế là để tập cho mình tính trách nhiệm, khả năng tự quyết và một bản ngã riêng, độc lập. Rèn luyện bên ngoài đã khó nhưng luyện tập bên trong còn khó khăn hơn. Cái tư duy và thái độ của mình sẽ ảnh hưởng đến những thứ xảy ra xung quanh mình. Đây thực chất là những điều cần nhắn nhủ đến bản thân ở thời điểm hiện tại
Cuốn sách này của cụ Thu Giang Nguyễn Duy Cần tuy nhỏ nhắn nhưng lại chứa đựng những bài học và tinh hoa về cách sống mà thiết nghĩ bất kỳ thanh niên ngày nay nào cũng cần phải học hỏi. Tác phẩm được viết từ rất lâu rồi, năm 1942, cứ tưởng nội dung đã cũ kỹ lạc hậu nhưng không ngờ giá trị của nó tới ngày nay không những được giữ nguyên mà có khi lại còn mang giá trị lớn lao hơn nữa, khi mà những con người của xã hội ngày nay đã và đang lệ thuộc quá nhiều vào lối sống vật chất mà vô tình làm đời sống tinh thần của mình trở nên vô cùng nghèo nàn. Tác phẩm bàn về cách sống và rèn luyện để duy trì cho mình một tinh thần điềm đạm, điềm tĩnh, có nghĩa là tâm hồn hoàn toàn tách biệt với những ảnh hưởng từ ngoại vật. Đó cũng là tinh thần của một con người làm chủ được hết suy nghĩ và tâm tư tình cảm của mình, mà theo cụ, là đã đạt được đến "chỗ cùng cực của nhân phẩm".
Bật mí nhỏ: quyển này được viết ra cho tác giả nhé! Còn muốn đọc thì tự liên hệ bản thân thôi. Đôi điều ngoài lề liên quan đến quyển sách. Mình thực sự biết đến cụ Cần (cả cụ Lê nữa) là nhờ một "thanh niên" Voz trong thread "Những cuốn sách hay thanh niên nên đọc". Thread này được liệt vào loại Superthreads. (Nói đến voz là tự dưng gọi "thanh niên" vậy à, quen rồi :D) Thanh niên này rất nhiệt tình, cứ ai vào thắc mắc dạng - Mình mới bị bồ đá, cảm thấy chán nản quá, theo các bác em nên đọc sách gì bây giờ? - Mình mới ra trường, ra làm việc cảm thấy mất phương hướng sống... - ... Thanh niên này vào cmt liền: "Đọc Cái dũng của thánh nhân - NDC, tương lai trong tay ta - NHL,... sẽ cảm thấy con người mình nhỏ bé,..." giống như bị cuồng hai cụ này vậy, nhưng hẳn phải có cơ sở. Mình đã đọc quyển "Tương lai trong tay ta" và bây giờ là quyển "Cái dũng của thánh nhân". Mình xác nhận lời khuyên của thanh niên này có giá trị. :D Ngoài lướt Goodreads, mình còn thường xuyên vào thread này để cập nhật tình sách trên thị trường. Đôi khi chủ đề bàn luận lái qua các vấn đề xã hội. Thú thực, trong đó có rất nhiều chính trị gia, tư tưởng gia nằm vùng (ngoại trừ nhà toán học thì hiếm - truyền thuyết voz). Mấy ngày vừa rồi thread đang bàn luận về các vấn đề văn hóa xã hội rất ư là nóng bỏng. Bạn nào thích tham gia chia sẻ cho vui P/s: bạn nữ nào muốn có gấu nên đọc quyển này - một thanh niên voz theo thuyết âm mưu cho hay :)_)
Tâm đang động mà đọc xong sách của cụ thì cũng thấy mình tĩnh lại.
Cuốn sách có nhiều mẩu chuyện nhỏ hay tác giả sử dụng để bàn về "cái dũng của thánh nhân" - sự điềm tĩnh. Những bài viết sâu sắc, ý nghĩa và mang tính giáo dục cao cho việc nuôi dưỡng tâm khí.
"Nhân vô thập toàn", con người ai cũng có những góc khuất, phải biết tu tâm dưỡng tính sao để phần "nhân" lấp đầy và soi sáng những góc khuất đó.
3.5/5. Cuốn sách tương đối hay, khúc triết, có nhiều điều khiến m��nh phải suy ngẫm, nhìn lại mình và mong muốn sửa mình. Những lời khuyên trong sách ai cũng có thể áp dụng (nhiều hay ít) để làm cho mình được tự chủ hơn, điềm tĩnh hơn, sống thanh thản hơn, nhưng tác giả có phần tập trung vào khắc hoạ nó là cái dũng của thánh nhân - chứ không phải của người thường. Người mưu việc đại sự sẽ muốn đạt tới đỉnh cao của cái dũng - sự điềm đạm, nhưng người chỉ muốn một đời nhẹ nhàng vui vẻ, có hỉ nộ ái ố, có rung động mạnh mẽ, có niềm vui phấn khích, có nỗi buồn lắng sâu, rất “con người” thì sao? Mình nghĩ tác giả có thể làm rõ hơn sự cần thiết của việc đạt được (hay ít nhất là vươn tới) cái dũng như sách trình bày.
Old but gold!!! Hồi còn sinh viên với chưa học chữ Hán, đọc sách của bác Nguyễn Duy Cần thấy nhiều chữ khó hiểu và nhiều quan điểm không muốn chấp nhận. Giờ chưa lớn hơn nhiều lắm, biết được chút chữ Hán, thì đọc thấy hiểu nhiều hơn, cũng nhanh chóng hiểu và chấp nhận những thứ mình nghĩ là "trái ngược" hơn, nghĩ lâu hơn về từng ý từng tứ. Ý nghĩa của việc đọc, học, lớn lên cũng chỉ cần đến thế mà thôi.
Mình đọc cuốn này theo mình cảm nhận thì rate 3,5/5 là hợp lý nhưng vì không có 3,5 nên đành rate 4 vậy.
Sau khi đọc xong cuốn sách “Cái Dũng Của Thánh Nhân”, chúng ta phải định nghĩa lại câu trả lời cho câu hỏi: “Cái Dũng của Thánh Nhân là gì?” Là tận cùng của sự điềm đạm, thiết nghĩ đây là quyển sách mà giới trẻ Việt Nam cần phải đọc trong cái xã hội mà ngày nay lắm sự biến động, đầy cám dỗ ngoài kia,…. kẻ dũng mà gặp nhục, bình thản không tuốt gươm vươn mình mà xốc đánh. Thiết nghĩ giới trẻ Việt Nam mà làm được như vậy thì sẽ tốt quá. Ngày hôm nay tôi cũng vừa mới đọc xong thư của cụ Nguyễn Duy Cần gửi cho ông Huỳnh Khắc Dụng khi ông Khắc Dụng bày tỏ sự nghi ngờ của cuốn sách “Cái Dũng Của Thánh Nhân”. Tôi tâm đắc một đoạn ngắn trong thư của cụ: “Trong phép xử thế hằng ngày, tôi thường nhận thấy không biết bao nhiêu việc xảy ra không tốt chỉ vì thiếu điềm tĩnh trong một phút ân hận suốt đời. Kẻ giàu kinh nghiệm sẽ thấy lời nói của tôi ở đây không quá đáng chút nào”. Quả thật đúng là như vậy đó giống như Lữ Khôn từng bảo: “Người mà nóng nảy, nông nổi, hẹp hòi thì xử việc, việc hay hỏng, tiếp người, người hay giận, mà chính mình cũng phải thiệt thòi”. Cứ nhìn ra ngoài xã hội mà xem, vì một câu nói, một hành động,…. hay đơn giản là vì sự thể hiện cái “tôi” mà khiến cho bao người thượng tay thượng chân? Để người thì mang sự khuyết tật suốt đời, người thì hối hận trong muộn màng, kẻ đầu bạc tiễn kẻ đầu xanh chẳng phải là do một phút mất sự điềm tĩnh như cụ Duy Cần đã nói hay sao? Thế nên mới có câu: “Khiêm Nhường là sức mạnh”. Hay như Socrates đã nói: “Hãy tự biết mình”. Để nhắc chúng ta hãy điềm tĩnh, khiêm nhường trong đời sống hằng ngày.
Sau khi đọc lại mới thấy hay làm sao, đây là cuốn sách đáng để đọc lại nhiều lần.
Cụ Thu Giang lại một lần nữa chứng minh rằng tác phẩm của cụ có giá trị vượt thời gian. Mình đã đọc qua các cuốn như "Tôi tự học", "Thuật yêu đương", và ở ngay cuốn sách này, cách hành văn gãy gọn, dễ hiểu và đi thẳng vào vấn đề của Cụ không thể lẫn vào đâu được. Cái Dũng ở đây được hiểu là cái phẩm chất Tĩnh tâm đáng có của bực thánh nhân, mặc dù ở thời nay rất hiếm hình mẫu tương tự cho thanh niên. Cụ Cần chỉ ra thế nào là tu dưỡng khí lực, đặc biệt là ở mặt dưỡng khí, tức là bảo tồn năng lượng, tinh hoa bên trong mình. Việc hao tán khí lực xuất phát từ vấn đề náo động vô ích do sự vô ý thức (unconscious mind) mà do đó làm cho ta khó mà làm chủ được suy nghĩ và hành động của mình. Do đó mà cần phải có cái "Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến", chúng ta biết thản nhiên với sự vật, sự việc, không bị chúng lấy đi sự điềm tĩnh bên trong. Và quan trọng hơn hết là luyện tập đạt đến trạng thái Điềm tĩnh tột cùng, trơ như khúc gỗ mà trong Phật giáo gọi là Chánh niệm, khi đó ta đưa ý thức vào hành động, suy nghĩ cũng như lời nói của chính ta, nhờ vậy mà mọi đau khổ, bi ai cũng tan biến theo.
Có lần trong môn Lịch sử Tâm lý học, giảng viên từng hỏi chúng tôi rằng điều gì tạo nên sự khác biệt giữa một nhà Tâm lý thực sự với một kẻ chỉ gán mác học Tâm lý? Và cô bảo, đó là ở Tâm của mỗi người. Khi là một nhà Tâm lý thực sự, Tâm ta trở nên tĩnh lặng, bình ổn, không còn bị ảnh hưởng bởi những thứ ích kỷ, xô bồ của thực tại khốc liệt. Hay nói cách khác, đó chính là sự ĐIỀM ĐẠM.
Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng để thực hành nó lại không phải là chuyện dễ dàng! Bởi lẽ đời người có ngàn vạn chuyện bất kham mà cái ngã của ta thì rất dễ bị chi phối, tác động bởi tha nhân và ngoại cảnh. Trong tác phẩm Cái Dũng của Thánh nhân, Thu Giang đã điểm tên, giải thích và chỉ ra những phương pháp để loại trừ những tác nhân ấy - có cái xuất phát từ ngoại cảnh và cũng có cái từ trong chính bản thân ta.
Là một người trẻ, khi đọc tác phẩm này, tôi mới thấm thía nhận ra mình hãy còn quá non nớt trong cách đối nhân xử thế và quá tự mãn về bản thân. Điều này, tôi thực sự muốn cám ơn tác giả.
từ sự điềm tĩnh, trước sóng gió và những biến cố của cuộc đời mà vẫn giữ cho bản thân có thể đứng vững, từ từ giải quyết, không bỏ chạy, cũng không cố gắng bán sống bán chết lao lên.
sự Điềm tĩnh từ đâu?
từ một tâm hồn với nhiều trải nghiệm sống, trải qua đủ mọi thẳng trầm hỉ nộ ái ố, hiểu được lẽ đời, lẽ người, để tự biết đánh giá thiệt hơn, đúng sai...
Cách đọc sách để không chán (từ một người đọc gần 5 năm cuốn sách này): để trên bàn, và bất cứ khi nào cần dở một trang bất kỳ để đọc, không cần đọc nhiều.
Một quyển sách nữa rất hay của cụ Nguyễn Duy Cần bàn về cái dũng của người xưa, cái dũng của người chính ở sự điềm đạm trong con người chứ không phải ở sức mạnh cơ bắp. Người có dũng ở trong trí - người điềm đạm thì mới mong làm được việv lớn lao. Người muốn có sự điềm đạm thì trước nhất phải sống thành thật với bản thân.
Có thể đây là 1 trog những suy nghĩ thu nhỏ của Thánh Nhân, ngắn gọn súc tích, lời văn giản dị nhưg đáh mạh vào được tiềm thức của mình, mỗi lần buồn phiền mình đều áp dụng sự điềm tĩnh..sẽ sáng suốt hơn hẳn nếu bạn giữ tâm k động. Đây là cuốn mình nhai đi nhai lại k bk nhiu lần để có thể nhớ, giúp mình ít có nỗi sợ hơn.
Sách tác giả viết mấy chục năm rồi, mà thực chất cũng là đúc kết từ tinh hoa cổ học ngàn năm trước nhưng đọc không thấy cũ, vẫn phải lấy đó làm phép răn mình. Trong xã hội ngày nay, kẻ liều lĩnh, bạt mạng thì nhiều chứ "dũng" được mấy ai.
Đây là cuốn sách giúp mình nhận ra được thể loại mà mình thích đọc. Mình mới biết đọc sách với chữ và chữ từ năm lớp 9. Trước đó, mình chỉ thích đọc truyện tranh. Từ năm lớp 9 đến năm lớp 11, mình đọc qua nhiều thể loại sách khác nhau. Nhưng với một người mới đọc và chưa xác định được thể loại sách phù hợp thì sách gì cũng mua, người ta khen hay là mua. Duy nhất, cuốn sách này, mình tình cờ được biết đến và mình đã xác định được luôn thể loại sách nào mình thích đọc, và trong tư tưởng từ nhỏ của mình luôn thích phong cách của các bậc tiền bối xa xưa: điềm đạm, uy nghiêm, khiêm tốn, chính trực và sống đúng với điều mà bản thân mong muốn.
Lần đầu mình đọc là năm lớp 11, cuốn sách chỉ giúp mình nắm khái quát nội dung là điềm đạm là thế nào? Khí lực là gì? Bỏ qua các định nghĩa, mình cảm thấy điềm đạm là một đức tính tốt, nó giúp con người bình tĩnh và biết dùng lý trí của mình để kiểm soát được cảm xúc của bản thân. Lúc đó, mình đã xem là sách gối đầu giường rồi, vì mình thật sự ngưỡng mộ các cá nhân nào có đức tính điềm đạm như vậy.
Bẵng đi một thời gian, đến khi mình lên năm hai Đại học, mình mới lấy ra đọc lại. Y như rằng, mỗi giai đoạn cuộc đời, mình đọc lại cuốn sách này mình lại thấy được những góc nhìn mới, nhận ra điều mới trong cuốn sách mà ở giai đoạn lớp 11 mình không thể hiểu được.
Đây là cuốn sách mà các bạn nam nên đọc để có thể dùng lý trí để giải quyết vấn đề. Hơn thế nữa, bản thân có thể tránh được những ảnh hưởng của ngoại giới.
Cuốn này mình thích nhất đoạn cụ kể câu chuyện về Yêu Ly và Khánh Kỵ, nó rất giống với ý mà Victor Hugo truyền tải trong "Những người khốn khổ": Đừng đối xử với kẻ thù như kẻ thù đã đối xử với mình... Mình có suy nghĩ hơi hướng Phật giáo một chút, điềm tĩnh không phải là Dũng mà là do mình muốn yêu thương người khác. Khi gặp khó khăn, chuyện bực mình là do mình đang Trả Nghiệp thôi - phán đoán người khác và mình quá thấp hoặc quá cao quá kỳ vọng, cứ bình tĩnh mà xử lý, yêu thương và rèn luyện chính mình. Phần này cụ có chỉ dạy rằng "Sự vật ở đời, tự nó không có giá trị gì cả. Làm cho người phiền muộn không phải là tự ở sự vật, chính là ở cái cách người ta phán đoán về sự vật. Người trí là kẻ biết phân biệt trong đời những cái gì là định mệnh, những cái gì là tự do, nghĩa là cái gì không tùng ta, và những cái gì là tùng ta"
Lời cụ nói thật hay, mình nên biết cái gì thuộc về định mệnh, cái gì là tự ta tạo lấy, không nên vì sợ nghèo, sợ người ta chê bai mà từ b��� ước mơ của mình. Mình xin trích đoạn 4 câu thơ trong 176 lời của Khổng Tử dặn học trò: "Hình hài của mẹ của cha Trí khôn đời dạy, đói no tự mình Sang hèn trong kiếp nhân sinh Buồn vui sướng khổ thường tình thế thôi..."
Cuốn sách ngắn của học giả Thu Giang (Nguyễn Duy Cần). Nội dung chính tập trung vào cái dũng của bậc thánh nhân gói gọn trong hai chữ "điềm đạm". Trong sách có kể đến nhiều điển tích thời xưa (chủ yếu là Trung Hoa và Pháp) để minh họa cho sự điềm đạm và có hướng dẫn làm thế nào để đạt được cái dũng ấy. Văn phong của tác giả khác hẳn những tác phẩm văn học bây giờ nên khó mà đọc nhanh được.
Đây là lần đầu tiên mình hoàn thành một audio book. Phải nói là hay tuyệt. Lời văn của cụ Nguyễn Duy Cần lúc nào cũng đánh động cả tâm can của mình về trí thức lẫn nhân cách. Lúc đầu mới nghe tiêu đề thì mình không hứng thú lắm vì cứ tưởng cụ sẽ nói về những gương thời xưa giống trong các cuốn sách lịch sử. Đọc xong thì thấy cái sự "tưởng" ấy quá ư là sai lầm.
Cái "dũng" của thánh nhân hốt nhiên đều nằm ở 2 chữ: điềm đạm. Điềm đạm là một đức tính khó kiếm được ở người thời nay, khi ai cũng muốn mau lẹ và khó chịu khi phải nhẫn nhịn một điều gì. Nhưng thiếu đức tính ấy thì không đại sự nào có thể thành, vì con người ta đã đánh mất đi sự tự chủ và sáng suốt. Cuốn sách còn bàn về óc suy xét, sự tự cường tự chủ, tinh thần ngay thẳng không nói dối,...
Đọc để thấy cái xông pha liều lĩnh của mình chẳng là gì so với cái im trầm điềm tĩnh của người xưa. Đọc để bớt đi những cử động vụt chạc vô ích và để dành năng lượng cho những điều tốt đẹp hơn, ý nghĩa hơn.
Bàn về cách luyện tập tính Điềm Đạm - cái phân biệt rõ ràng nhất giữa người dũng và kẻ thất phu.
Tác giả không dành nhiều thời gian để lý giải vì sao tính Điềm Đạm lại là "chỗ cùng cực của nhân cách". Ông chỉ tóm lược nó trong một câu trong chương đầu tiên, thể hiện rằng nhiều kho tàng triết học Á Đông đều có cùng một kết luận: "Phật, bàn về “tâm vô quái ngại”; Lão, nói về “vô vi điềm tĩnh”; Nho, luận đến “hạo nhiên chi khí”, – toàn chỉ vào một đức tánh đã nói trên: ĐIỀM ĐẠM."
Phần còn lại của quyển sách, tác giả tập trung giới thiệu các phương pháp để luyện tập tính Điềm Đạm: luyện khí, giữ gìn thái độ và cử chỉ điềm đạm, lễ độ, tinh thần độc lập,..
--
Về nội dung thì cá nhân mình cảm thấy rất ổn, súc tích, dễ hiểu.
Điểm mình chưa thích lắm về quyển sách là cách phân loại các phương pháp để luyện tập tính Điềm Đạm khá khó hiểu, chưa nhóm các phương pháp có điểm chung lại với nhau.
Lần đầu thử với audio book, cảm thấy thời gian làm việc nhà, nấu ăn hoặc di chuyển trên đường có ích hơn rất nhiều. Nội dung cuốn sách dễ nghe dễ hiểu, vẫn là phong cách của tác giả rất chi gọn gàng, đi thẳng vào vấn đề, rất đúng rất trúng. Cuốn sách sẽ rất phù hợp với mấy bạn thanh niên tuổi 17-22, như lời khuyên lời thủ thỉ của ông bà, cha chú dành cho con trẻ. Hơn cả một cuốn self-help, tác phẩm cũng truyền cho người đọc cả khí chất, tinh hoa 1 đời, và cả tấm lòng chân thành của tác giả. Mình đánh giá 4 sao vì nội dung cuốn sách không quá mới lạ, nó giống như là lời khẳng định những giá trị sống mà mình đang theo đuổi và cố gắng trau dồi. Nhưng thực sự nếu có thể làm theo và học theo trọn vẹn để tâm hồn trở nên hoàn toàn điềm đạm và vững vàng, thì mình vẫn còn phải rèn luyện rất nhiều.
[English comment below] Mình cảm nhận nội dung cuốn này thật sự rất hay và có tính ứng dụng cao. Mặc dù cuốn sách này được viết từ khá lâu nhưng những tư tưởng của người xưa vẫn có thể áp dụng vào cuộc sống ngày nay. Bản thân mình chỉ đọc và hiểu qua ý chính của cuốn sách chứ không đọc kĩ từng trang, từng chữ do mình không thích thể loại sách tâm lí - kĩ năng cho lắm nhưng đây quả thật là một cuốn sách đáng đọc. ------ In my point of view the general content of the book is good and highly applicable. Although this book has been written for a long time ago, the mindset can still be applied to modern life. I'm not reading the every single word or pages of this book, I only read and understand the main idea of it because I don't like self-helf book so much but this book totally worth reading.
Đọc cuốn sách của Cụ Cần mình không khỏi ngạc nhiên khi sách hoàn thành năm 1942 mà tinh thần, hơi hướng vẫn mang tính thời đại như vậy. Thực sự là không khỏi giật mình khi những lời Cụ dạy thời đó mà nay mình tìm thấy trong những cuốn self help của phương Tây. Ngẫm thấy, cách dạy của người Việt mình cũng tinh hoa mà sao mình cứ chạy ra hoài làm chi để uổng phí tinh hoa của đời xưa để lại. Điều Cụ Cần truyền dạy trong cuốn này xoay quanh chữ Điềm Đạm từ cắt nghĩa, cách luyện rèn và nhiều bài học, ví dụ liên quan. Điềm đạm được xem như đỉnh cao của luyện rèn, rèn thân, luyện chí, giữ tâm trong sạch. Có nhiều từ ngữ của Cụ mình chưa được nghe qua bao giờ nên đôi khi phải dò tìm, và chững lại. Cuốn này thực sự có giá trị giữa một thế giới hiện đại, nhốn nhang con người thích tìm vật đắp vào thân để tạo ra giá trị của mình thay vì quay về bên trong như bây giờ.
Phần 1: Chương 1: Điềm đạm là sức mạnh của con người Chương 2: Súc tích khí lực A. Lý thuyết: - Khí lực: ý chí của mỗi người. Muốn điềm đạm thì khí lực phải khỏe, phải mạnh. - Để xây dựng khí lực, trước hết phải học cách bớt tiêu tán khí lực. Bớt tiêu tán khí lực bằng những việc làm vô nghĩa. Vd: Muốn giàu trước hết phải học tiết kiệm. B. Phần thực dụng: - Để tăng khí lực, phải luyện tập từ những thứ nhỏ nhất. Cơ thể hình thành từ từng tế bào, từ từng ý chí của ta. Nên phải rèn luyện từ những suy nghĩ nhỏ nhất. Vd: không phải vì không thích ăn mà không ăn những thứ tốt cho mình, không phải vì miệng mình thích mà thỏa mặc ăn những thứ không tốt. Không phải vì xúc cảm không tốt mà mình có ác cảm với người khác. I- Kiểm soát những xúc động về tỉnh cảm: 1. Thổ lộ chân tình: Những cảm xúc cá nhân của mình thì bớt nói lại, đặc biệt là những câu chuyện vụn vặt, phê phán, bàn tán vô nghĩa. Đừng để người ta hiểu thấu tâm tư của mình. Cái gì cần thiết phải nói thì hãy nói. 2. Hiếu danh: Ai cũng có tính tự đắc, tự mãn, khoe danh khoe lợi. Hạn chế tối đa việc khoe khoang với người khác. 3. Nóng nảy: tuyệt đối từng nóng nảy, đừng bực tức. II- Kiểm soát những xúc động về giác cảm: Luôn luôn tuân thủ những lặt vặt hằng ngày là nền móng làm nên những việc lớn. Để biết tâm tính con người, nên quan sát những việc nhỏ nhặt như vậy. Chương 3: Thái độ và cử chỉ: -Cử chỉ sẽ ảnh hưởng đến thái độ của ta. Vd: thẳng lưng, giọng nói mạnh mẽ sẽ tạo nên sức mạnh trong quân đội. Cúi đầu, quỳ gối sẽ tạo nên không khí tâm linh trong nhà thờ, chùa. Do đó cử chỉ sẽ ảnh hưởng đến sức mạnh tinh thần của ta. -Cách luyện tập: Giữ mình bình tĩnh trong những việc nhỏ nhặt nhất, nghe tiếng động bất ngờ không hoảng, tàu đến trễ không khó chịu, kẹt xe không làu bàu. Chương 4: Lễ độ: -Điềm đạm, h òa nhã. Lễ là để kiềm chế dụng vọng, cảm xúc của bản thân, không phải dùng để giao tiếp tự mãn cái vụ lợi. -Danh dự thân ở nơi chân giá trị của mình, không phải ở lời khen tặng của người khác. Chương 5: -Ảnh hưởng của hoàn cảnh: Hoàn cảnh ảnh hướng đến tính cách mỗi người. Do đó, nên làm bạn với những người điềm đạm, quả quết, cử chỉ ôn hòa, tránh xa những người lẳng lơ, nóng nảy, tiêu cực. -Tiết điệu điều hòa: Lên kế hoạch đầy đủ và tuân thủ theo kế hoạch đó. Tránh sự mất kiểm soát về thời gian gây ra sự bộp chộp, mất kiên nhẫn. Chương 6: Phòng sự bất ngờ: Điềm tĩnh không chỉ đề phòng những bất ngờ lớn mà còn cả kiểm soát những vụn vặt hằng ngày.
Phần 2: Chương 1: Tinh thần độc lập: - Một trong những nội sợ lớn nhất của con người là sợ dư luận. Sợ người khác hiểu xấu về mình, nên thường để dư luận ảnh hưởng bản thân. Hay cố gắng tìm cách phô bày để bù đắp cho những nghèo nàn về tâm hồn. -Làm sao xây dựng được một tinh thần độc lập: +Không để bị tác động bởi ý kiến của người khác, có thể nghe để tham khảo, cân nhắc nhưng đừng để người khác quyết định thay ta. +Không bàn những vấn đề cá nhân mình với những người không liên quan. +Không tranh cãi vô ích. -Làm sao để giữ lời nói nhưng vẫn giữ được những mối quan hệ" +Gợi chuyện cho người khác nói, thi thoảng thêm vài câu ý kiến nhẹ nhàng. Chuyển từ người nói sang người lắng nghe. +Hãy hiểu chính mình và làm điều mình muốn làm. Lời khuyên của ai cũng hãy chú ý đến, nhưng quyết định thì hãy quyết định theo bản thân mình. Chương 2 - Trách nhiệm: -Người chỉ biết đổ lỗi cho người khác, hay phó mặc mình cho người khác thì sẽ không thể nào là người tự chủ và có tính điềm đạm được. -Để điềm đạm thì trước hết phải biết chịu trách nhiệm cho mỗi hành động của mình, đừng vô tâm, vô trách nhiệm. -Những người vô tâm, vô trách nhiệm thường xuất phát từ nguyên nhân nuôi dạy của gia đình: +Sai là do yếu tố khác, không phải do bản thân mình. Vd: té là do hòn đá chứ không phải do ta bất cẩn. +Trẻ làm theo ý mình nhưng không đúng ý bố mẹ thì thường bị la mắng, chỉ trích -> tạo nên tính thụ động, làm theo người khác, không có chính kiến riêng. Chương 3: - Ám thị -Thời buổi hiện đại ngày nay con người dễ bị ảnh hưởng bởi những thứ tuyên truyền không chính xác, không ích lợi trên truyền thông, mạng xã hội: Quần áo phấn son, thuốc tiên thuốc thần,.. mất khả năng tự chủ trong suy nghĩ và tư duy, thiếu thực tế. -Cách chữa trị bệnh ám thị: +Dùng thời gian để làm những việc có ích: nghiên cứu 1 vấn đề, một môn học hay, học một nghệ thuật nào đó như đàn, vẽ,... +Phân tích, phê bình những quảng cáo để hiểu sự thật được tới đâu. Chương 4 - Đừng nói sai: -Vì sao phải nói dối: Vì mưu cầu sự yêu thương của người khác, vì không dám thừa nhận sai lầm của bản thân. Nói dối là biểu hiện của sự hèn nhát. Muốn sống ngay, sống thẳng thì đừng nói dối. Phải luôn luôn trung thực. -Không phải tự nhiên mà con buôn được xếp ở hạng sau cùng. Vì phải gian dối thì mới nhanh giàu. -Nếu không muốn nói dối mà không đủ can đảm để nói thật thì tốt nhất là im lặng. Chường 5 - Trí tưởng tượng: -Tưởng tượng phải dưới sự kiểm soát của tri thức, để không làm nó bị sai lệch với thực tại. -Tưởng tượng sẽ có ích khi nó bổ sung thêm cho nền móng vững chắc của tri thức. Chương 6 - Cách phán đoán về sự đời: -Sự vật tốt hay xấu, hay/dở, hên/xui đều do phán đoán/thái độ của ta đối với sự vật/sự việc đó. Tất cả mọi việc là tiêu cực hay tích cực đều do cách mình tiếp đón nó. -Sự vật/sự việc nào cũng có hai mặt. Có tốt thì có xấu, có khen thì có chê, có được thì có mất,... Để được điềm tĩnh và thanh thản trong tâm hồn thì đừng mong cầu, đừng biến mình thành nô lệ của vật chất, mong cầu. Cứ trân trọng những gì mình đang có, đến không sợ, đi không buồn. Vinh nhục, thị phi, nên hư, tốt xấu,... đều như nhau cả. -Thái độ, tính cách con người không thể hiện được trong lúc bình yên. Trong sóng gió khó khăn mà vẫn giữ được thái độ thản nhiên mới đúng là người điềm tĩnh, đáng nể.
Ước gì được tiếp xúc với những quan điểm và tư tưởng của bác Cần từ bé. Nhưng như vậy thì lại khó mà thấm từng câu, từng ý của bác. Dẫu trễ nhưng thật sự hài lòng vì lý tưởng điềm đạm mà bác mang lại. Nhìn lại những năm tháng của một anh thiếu niên nông nổi mà thấy dằn lòng. Và nhìn lại mà thấm đặng câu nói "thắng người là sức mà thắng mình mới là mạnh". Cuốn sách này sẽ luôn là sách gối đầu giường vì nó như là kim chỉ nam cho 1 lối sống thanh cao hơn.
Đây là quyển đầu tiên mình đọc của cụ Nguyễn Duy Cần. Văn phong dễ đọc, pha chút giáo điều nhưng không nhàm chán mà lại cuốn hút nhờ các lý lẽ, dẫn chứng và phản biện ở trong từng luận điểm. Xuyên suốt quyển sách là câu trả lời cho tại sao bạn phải điềm đạm và làm sao để điểm đạm. Sau khi xem xong mình cảm thấy bản thân có nhiều sự thay đổi trong tâm thái và cách nhìn sự vật, sự việc. Quyển sách tuy cũ nhưng giá trị thì không hề lỗi thời.
Lối văn phong hơi khó hiểu, ngôn ngữ nhìn thì biết mà sao đọc vào cứ thấy đau đầu, khiến mình nghi ngờ về khả năng tiếng Việt của bản thân 🥲
Đúng theo tựa đề của quyển sách, ai có thể rèn được Đức tính Điềm Đạm kia chắc hẳn phải xưng là Thánh nhân, còn mình chỉ là người thường nên không mong đạt được cái trình đó, chỉ mong được phần trăm nào đó đã giỏi.