Eho Hamara Jeevna

by Dalip Kaur Tiwana

Genres: Novels, Literature, Classics, Fiction

70 pages, Hardcover

First published January 1, 1968

About the author

Dalip Kaur Tiwana was a novelist and short-story writer of contemporary Punjabi literature.

Reviews

[Rupinder · Rating 4 out of 5]

A heart-wrenching, poignant tale of women's condition in heavily patriarchal post-independence Punjab. Highly recommend it to folks who want to understand 'Punjabi' mindset.

[Gursimranjit Singh · Rating 5 out of 5]

(Non spoiler)

ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਰਦਨਾਕ ਤੇ ਝੰਜੋੜਨ ਵਾਲ਼ਾ ਨਾਵਲ ।ਇਹ ਨਾਵਲ ਪੁਰਾਣੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਬੇਹੱਦ ਤਰਸਯੋਗ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪੈਸਿਆਂ ਬਦਲੇ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਵਸਤੂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਕੀ ਕੀ ਸਹਿਣ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਦਲੀਪ ਕੌਰ ਟਿਵਾਣਾ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚੰਗੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਨਾਵਲ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਕੇ ਸੋਚਣ ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਾਠਕ ਦਾ ਦਿਲ ਨਾਵਲ ਪੜ੍ਹਦੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਓਦਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਵਲਕਾਰ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਾਹੌਲ, ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬੋਲਚਾਲ ਤੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਚੰਗੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚਿਤਰਿਆ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਨਾਵਲ ਜਰੂਰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਕੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ 'ਏਹੁ ਹਮਾਰਾ ਜੀਵਣਾ' ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰਥਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਔਰਤ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ 'ਭਾਨੋ' ਹੈ, ਨਾਵਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਅਤੇ ਦਇਆਮਈ ਸਥਿਤੀ ਤੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤਰਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਖੂੰਜੇ ਲਾ ਛੱਡਦੀਆਂ ਨੇ ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਕੜਿਆ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਇਕ ਵਿਧਵਾ ਔਰਤ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਤਾਂ ਮਾੜੀ ਸੋਚ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣਾ ਲੋਚਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਕਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਬਾਰੇ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਿਆਂ ਹੀ ਉਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤ ਵਿਚਾਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹੀ ਅੰਦਰੋਂ ਉਸ ਨਾਲ਼ ਘ੍ਰਿਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਵੀ ਅਸੀਂ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਨਾਵਲਕਾਰ ਨੇ ਪੂਰੀ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸਰਲ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਠਕ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਨਾਵਲ ਵਿਚਲੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਠਕ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬਾਰੇ ਜਰੂਰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 'ਏਹੁ ਹਮਾਰਾ ਜੀਵਣਾ' ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ,ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਦਰਸਾਉਂਦਾ, ਸਿੱਖਿਆਦਾਇਕ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲਾ ਨਾਵਲ ਹੈ।

[_.axkr._ · Rating 5 out of 5]

Well written.

This novel was in our university syllabus. I don’t read much punjabi novels because I believe most of them are fiction based. I like to read reality about past. This was a quick read and a good one. I always relate myself to the main character after reading. I think I just cannot relate what Bhano had been through. It consisted so many well put metaphors.

There were some words even I didn’t know the meanings of but there were few. This story made me cry. I mean the lady had no way of anything. I think it would have been better if she had committed suicide at Ganga. She was so innocent. She never did anything wrong, did everything enthusiastically. So determined and well mannered woman. The ending left me sleepless.

So, it was worth reading. No doubt it is a masterpiece in Punjabi literature.I’ve had heard about Dalip Kaur Tiwana, but I never knew her this uniqueness in the literature. Rest in peace mam. You were a gem. I hope you are in better place. 🕊

[Khushkaran Singh · Rating 5 out of 5]

Best Punjabi short novel I read.
Would always admire.
So emotional and describes the true thinking of society towards women and her position without his man in older days. This thinking is still prevailing in today's society. This novel has the ability to make everyone feel what a woman go through. Must read. Less than 70 pages.

[Kamalpreet Singh · Rating 5 out of 5]

Eho Hamara Jeevna is considered a classic in Punjabi literature and rightly so. Dalip Kaur Tiwana highlights the plight of women through the tragic story of our protagonist, Bhanno. The author skillfully depicts the life in an average village in Punjab and the poor condition of women in such rural patriarchal setup.

[Narinderpal Singh Sandhu · Rating 5 out of 5]

Because of these such books I love reading. What an amazing novel. Splendid . The way the writing makes you hate characters and feel pity for others is on some other level. Dalip Kaur as a writer is a gem. Such a pure written piece. 🥰

[Mannat · Rating 5 out of 5]

This book hits different. It really makes you see what women have to deal with, like, the real stuff. It's not sugarcoated, it's raw. The whole time I was reading, I was just thinking, "this is so unfair." I was staring at my ceiling for hours, legit unable to sleep 😢

[Shivam Chhabra · Rating 3 out of 5]

this book is based on indian punjabi womens lifestyles in 60's 70's ,how they survive ,how life change dramatically when odds happen,this book put light on reality of society

[Saraj Deen]

9

[Gurisha]

Is there an English Translation of this novel?

[Daler Singh · Rating 5 out of 5]

Want to read

[Kajal]

This is an exciting book. This would recommend in my class.

[Prabh · Rating 5 out of 5]

Awesome book

[Gurjodh Singh]

which kind of movie do you like

[Prabh Banga · Rating 5 out of 5]

So I was reading this book in our college library... This book really made me ugly cry when i reached last page i have to go out to hide my face from everyone sitting in the library

[Sukhdev Singh · Rating 5 out of 5]

i am intersted this book