Lời người Mandi hiện đại – Người yêu tiếng Việt trọn đời ­­

by Nguyễn Văn Vĩnh, Nguyễn Lân Bình (Compilator)

1. Tác giả

Nguyễn Văn Vĩnh (1882 – 1936), quê gốc Hà Đông, là trí thức tân học, nhà báo, nhà văn tiêu biểu của Việt Nam đầu thế kỷ XX. Với 30 năm lao động và sáng tạo (1906-1936), Nguyễn Văn Vĩnh đã để lại một khối lượng khổng lồ các di cảo, các bản dịch, bút tích liên quan đến việc xây dựng một nền văn học mới, nền văn học chữ Quốc ngữ.

2. Trích Lời người biên soạn

Người yêu tiếng Việt trọn đời là cuốn sách tiếp nối cuốn Phong tục thiết chế của người An Nam, được phát hành năm 2013, nằm trong bộ sách dự kiến 14 tập LỜI NGƯỜI MAN DI HIỆN ĐẠI, tập hợp các bài viết tiêu biểu của học giả Nguyễn Văn Vĩnh trong suốt 30 năm làm báo (1907-1936).

Trong tất cả các lĩnh vực liên quan đến sự nghiệp văn hóa có quy mô hiếm thấy nhằm nâng cao dân trí và cải cách xã hội của ông, dù ở bất kì góc độ nào cũng thể hiện một nguồn tri thức mang tính hạt nhân. Có thể thấy, trong suốt sự nghiệp cầm bút, vấn đề chữ viết tiếng Việt mà ông quan tâm đã để lại dấu ấn quan trọng đặc biệt.

Như đã biết, chữ Quốc ngữ (văn tự tiếng Việt) được hình thành gần 4 thế kỉ kể từ khi những nhà truyền giáo phương Tây đặt chân lên nước ta. Tuy nhiên, trước khi có chữ Quốc ngữ, trong suốt gần 10 thế kỉ, bộ máy cai trị phong kiến nước ta đã sử dụng chữ Hán trong lĩnh vực quản lí xã hội. Nhưng thật lạ, thứ chữ đó đã không thể trở thành văn tự chính thức của dân tộc. Bằng chứng cho thực tế này là việc các trí thức yêu nước, có tư tưởng tiến bộ khắp trong Nam, ngoài Bắc đã gồng mình tìm cách thoát khỏi sự lệ thuộc về văn hóa đối với Trung Hoa bằng cách sáng tạo ra chữ Nôm - một thứ chữ dựa trên chất liệu là chữ Hán. Đó cũng là con đường thể hiện tính độc lập của một dân tộc. Đáng tiếc, trong quá khứ dù họ đã hết sức cố gắng, song chữ Nôm vẫn không hội tụ đủ những yếu tố thiết yếu để có thể trở thành thứ chữ viết chính thức - một nhân tố thiêng liêng trong quá trình tồn tại và phát triển của mỗi dân tộc, quốc gia.

Đã và sẽ có nhiều nghiên cứu, nhận định và đánh giá của các chuyên gia ngôn ngữ, các nhà nghiên cứu văn hóa và lịch sử về thứ chữ mà nay được gọi là Quốc ngữ. Song người Việt Nam không thể quên, rằng từng có những quan điểm của những nhóm người, những thế lực, vào những giai đoạn lịch sử khác nhau, muốn hạ thấp, thậm chí là loại bỏ vai trò của thứ chữ viết dùng mẫu tự chữ cái La Tinh này, hòng phục vụ cho những mục đích lâu dài khác nhau liên quan đến mưu đồ thôn tính, cai trị dân tộc Việt.

172 pages, Paperback

Published July 19, 2018

About the author

Nguyễn Văn Vĩnh sinh ngày 15 tháng 6 năm 1882 (tức ngày 30 tháng 4 âm lịch năm Nhâm Ngọ) tại số nhà 46 phố Hàng Giấy, Hà Nội. Cha là ông Nguyễn Văn Trực, nguyên quán làng Phượng Vũ, xã Phượng Dực, thuộc phủ Thường Tín, tỉnh Hà Đông (nay là huyện Phú Xuyên).

Sáng tác
Những bài luận thuyết và ký sự sau:

- Xét tật mình (khởi đăng trên Đông Dương tạp chí từ số 6)
- Phận làm dân (khởi đăng trên Đông Dương tạp chí từ số 48)
- Chỉnh đốn lại cách cai trị dân xã (khởi đăng trên Đông Dương tạp chí từ số 61)
- Nhời đàn bà (khởi đăng trên Đông Dương tạp chí từ số 5)
- Hương Sơn hành trình (Hành trình thăm chùa Hương, đăng trên Đông Dương tạp chí từ số 41 đến 45)
- Một tháng với những người tìm vàng (viết dở dang)

Dịch từ tiếng Pháp sang tiếng Việt
- Thơ ngụ ngôn của La Fontaine (Fables de La Fontaine)
- Truyện trẻ con của Perrault (Les contes de Charles Perrault).
- Mai-nương Lệ-cốt (Manon Lescaut), tiểu thuyết của Abbé Prévost.
- Ba người ngự lâm pháo thủ (Les trois mouquetaires), tiểu thuyết của Alexandre Dumas.
- Những kẻ khốn nạn (Les Misérables), tiểu thuyết của Victor Hugo.
- Miếng da lừa (La peau de chagrin), tiểu thuyết của Honoré de Balzac.
- Guy-li-ve du ký (Les voyages de Gulliver), truyện của Jonathan Swift.
- Tê-lê-mặc phiêu lưu ký (Les aventures de Télémaque), truyện của Fénélon.
- Bốn vở kịch nói của Molière: Trưởng giả học làm sang (Le Bourgeois Gentilhomme), Giả đạo đức (Le misanthrope), Bệnh tưởng (Le malade imaginaire), Lão hà tiện (L'avare).
- Tục ca lệ (Turcaret), kịch của Lesage.
- Truyện các danh nhân Hy lạp và La Mã (Les vies parallèles des hommes illustrés de la - Grèce et de Rome) của Plutarque.
- Rabelais của Emile Vayrac.
- Le parfum des humanités (Sử ký thanh hoa) của Emile Vayrac.
- Chàng Gil Blax xứ Xăngtizan (Gil Blas de Santillane), tiểu thuyết của Lesage.
- Ngoài ra còn những bài dịch về: Luân lý học (khởi đăng trên Đông Dương tạp chí từ số 15) và triết học yếu lược (khởi đăng trên Đông Dương tạp chí từ số 28).

Dịch từ tiếng Việt sang tiếng Pháp

- Kim Vân Kiều tân dẫn Pháp văn (tức Truyện Kiều của Nguyễn Du). Đăng từng kỳ trên Đông Dương tạp chí từ số 18 trở đi.
- Dịch từ chữ Hán sang tiếng Pháp
Tiền Xích Bích và Hậu Xích Bích, đăng trên Đông Dương tạp chí, lớp mới, số 66-68.