Nader tot U

by Gerard Reve

Gerard Reve noemt 'Nader Tot U' de voortzetting en voltooiing van 'Op Weg Naar Het Einde'. Op onnavolgbare wijze weet de schrijver, inmiddels bekeerd tot het katholicisme, het aardse en het verhevene met elkaar te verbinden. God, liefde en dood vormen de enige 'En indien het waar was, dat God liefde was, dan moest dit betekenen dat wij slechts werkelijk bestonden, in zoverre we lief hadden.'
'Nader Tot U' bevat, naast brieven, een afdeling 'Geestelijke liederen', die het begin markeren van Gerard Reve als dichter.

Genres: Fiction, Dutch Literature, Literature, Poetry, Queer, Gay, Roman

166 pages, Paperback

First published January 1, 1966

About the author

Gerard Reve was een Nederlands schrijver en dichter. Samen met Harry Mulisch en W.F. Hermans wordt hij gerekend tot De Grote Drie: de drie belangrijkste Nederlandse schrijvers van na de Tweede Wereldoorlog. Tot zijn bekendste werken behoren De avonden (roman uit 1947) en Werther Nieland (novelle uit 1949). Tot 1973 schreef Reve onder zijn oorspronkelijke naam Gerard Kornelis van het Reve, maar vereenvoudigde deze later tot Gerard Reve. Hij debuteerde in 1946 in het tijdschrift Criterium met de novelle De ondergang van de familie Boslowits, een jaar later verscheen de klassieker De avonden. Reve zou uiteindelijk een enorm oeuvre voortbrengen, waaronder een groot aantal ‘brievenboeken’. In 1969 ontving Reve de P.C. Hooftprijs en in 2001 werd zijn werk bekroond met de Prijs der Nederlandse Letteren. Zijn werk wordt tot op heden nog altijd veel gelezen en besproken.

Reviews

[Guus van der Peet · Rating 2 out of 5]

Hoe kan zo’n controversieel boek zo ontiegelijk saai zijn? De infameuze ‘Gerard Reve heeft anale seks met een ezel en die ezel is letterlijk God’ passage is ongeveer tien regels lang en vrij irrelevant voor de rest van het boek. Het grootste deel bestaat uit vijf lange brieven aan de lezers van het tijdschrift Tirade. Af en toe stipt Reve een interessant onderwerp aan – zijn homoseksualiteit, religie, de Tweede Wereldoorlog – maar voor het grootste deel zijn het uitgebreide mijmeringen die nergens naartoe gaan of beschrijvingen van de vele mannen die Reve geil (hij houdt nogal van dat woord) vindt. Het laatste, en meest vermakelijke, deel van het boek bestaat uit dertig ‘geestelijke liederen’ waarin hij nogmaals met veel ezelsymboliek beschrijft hoe veel hij van God houdt. Veel inhoud hebben ze niet, maar ze zijn verrassend grappig geschreven en na de ondraaglijke traagheid van de brieven is het wel weer leuk om iets luchtigers te lezen.

[Jip · Rating 3 out of 5]

100e boek van het jaar! Hij is uit!!!!!!!!!!


‘Seks, Drank en Dood’: ook wel bekend als de Heilige Drie-eenheid. Voor Reve, althans.

Tussen alle beschrijvingen van de ‘Geheime Openingen’ van donkerblonde jongetjes en subtiele klaagzangen (zoals over De Groene Amsterdammer, ‘Het weekblad, dat soms twee recensies aan één boek wijdt’) door is het stiekem ook nog best een ontroerend boek. Tipt alleen niet aan Op Weg Naar Het Einde wat mij betreft.

[Charlotte · Rating 4 out of 5]

“Ik moest vechten - met God en mensen zou ik worstelen, en ik zou overwinnen, zag ik nu. Neen, ik mocht nimmer de hoop opgeven dat ik eenmaal datgene zou schrijven wat geschreven moest worden, maar dat nog niemand, ooit, op schrift had gesteld: het boek, alweer, dat alle boeken overbodig zou maken, en na welks voltooiing geen enkele schrijver zich meer zou behoeven af te tobben, omdat gans het mensdom, ja zelfs de gehele, thans nog in haat en angst gekluisterde natuur, verlost zou zijn. Dan zouden de kinderen der mensen een zonsopgang zien als nimmer gezien was, en een muziek zou klinken, ruisend als van verre, die ik nooit gehoord had, maar toch kende. En God Zelf zou bij mij langskomen in de gedaante van een éénjarige, muisgrijze Ezel en voor de deur staan en aanbellen en zeggen: “Gerard, dat boek van je - weet je dat Ik bij sommige stukken gehuild heb?”

[Juli Tsvirbut · Rating 5 out of 5]

I read it right after Op weg naar het einde (I actually have these two novels in one book, in Russian translation) and if Op weg naar het einde didn't strike me, this one hit hard, melted something inside me. I probably got used to his strangely annoying style and all stories and dialogues became for me more deep, tragic, more personal, more meaningful.
Death, Love, meaning, God, sex, despair.. I felt it all.

I cried at some moment and two pages later read:
"I would like this letter to be filled with meekness and tenderness, a rare thrill of silence and Attention, and would be completely harmless in relation to all God's creation; I would like everyone who reads it to be quiet, and some would even start crying - but this is a last resort."

Thank you, I love you, мой пушистенький милый звереныш.

[José Van Rosmalen · Rating 3 out of 5]

Bij het herlezen van ‘Nader tot U’ valt me vooral op dat Van het Reve een drankprobleem had en dat hij daarmee worstelde. Het schrijven moest hem hierbij op de been houden. Het boek bevat vijf brieven en dertig gedichten. Van het Reve spreekt van brieven, maar deze brieven zijn niet aan een persoon gericht, zoals hij later in diverse brievenbundels zou doen. ‘Nader tot U’ is een vervolg op ‘Op weg naar het einde’ , dat ik overigens geestiger vind. Ik heb weinig op met de sadomasochistische fantasieën over jongens die gemarteld zouden moeten worden en ben ook niet zo genegen dit alleen maar als een literair spel te beschouwen.
Van het Reve woonde in de jaren dat hij deze brieven schreef, halverwege de jaren zestig, op het Friese platteland in ‘huize Algra’. Deze naam had hij gekozen omdat de Christelijke senator Hendrik Algra Van het Reve vanwege blasfemie had bekritiseerd en daar de nodige publiciteit aan was gewijd.
In de ‘brief door tranen uitgewist’ komt de dichter Gerard den Brabander op bezoek in Huize Algra. Den Brabander was toen al oud en krakkemikkig en ernstig aangetast door langdurig bovenmatig alcoholgebruik. Ik krijg niet de indruk dat Van het Reve toen al doorhad dat dit zijn eigen voorland zou kunnen zijn, al suggereert hij wel als negenendertigjarige al met een been in het graf te staan. De beschrijvingen van de oude bard Den Brabander zijn wel hilarisch.

In het gedicht ‘drinklied’ komt de worsteling met de drank aan de orde:

Nu moet ik van de drank af.
Het moet maar eens uit zijn.
Het is wel genoeg geweest.
Troost mij toch, o Geest.
in de nacht van 20 op 21 juli 1965,
in diepe ontzetting, en omringd door Duisternis.

Je proeft hier de ontreddering en de zoektocht naar houvast, bij Van het Reve in het katholieke geloof. Als kind was hij opgegroeid in een Amsterdams communistisch milieu en zette hij zich later hier sterk tegen af.

Drie sterren vanwege de stilistische kwaliteit enerzijds en de mij niet altijd aansprekende inhoud anderzijds.

[Marc · Rating 1 out of 5]

Gerard Reve kan schrijven, dat is duidelijk. Dit boekje bevat spetterend proza: soms trefzekere, soms onnavolgbare zinnen. Reve is op zijn best als hij zijn vermeende belagers kan hekelen, en dat doet hij bijna continu in dit soort dagboek in brievenvorm. Uiteraard komt ook de jacht op jongetjes, "geheime delen" en "geheime openingen" uitgebreid aan bod. Het is me allemaal iets teveel gecultiveerd: Reve heeft het bijna uitsluitend over zichzelf, zij het op een superbe manier. In die zin is de titel wellicht een vette knipoog: religieus aandoend, maar eigenlijk heeft Reve het over zichzelf.

[Evan · Rating 3 out of 5]

'Dat boek waarin hij God als ezel wou bezitten in diens geheime opening', dat is wat er sinds mijn studietijd over was gebleven van Nader tot U. Nu ik t herlas wist ik zeker dat ik t destijds nooit op waarde heb kunnen schatten. Zelden heb ik hardop gelachen bij grotemensenliteratuur, maar Reve's geraaskal in volzinnen is her en der hilarisch. De mix van t alledaagse of soms ronduit ordinaire met een zorgvuldige en soms poëtische woordkeus maakt het een genot om te lezen en om t taalgebruik in t dagelijks leven na te bootsen. Dat t inhoudelijk meandert tussen laveloos geijl en schrale homoporno, zij de goede man vergeven. Hij schreef t ten slotte in Friesland.

[Kai · Rating 2 out of 5]

I was so excited to read a book so sexually and morally shocking that it caused a tweede kamer breakdown but turns out this is horribly boring and very underwhelming, I did not finish it but I am done for now!

[Belinda Vlasbaard · Rating 3 out of 5]

3 sterren - Nederlandse hardcover

Niets van begrepen. Ik geloof in God maar ook in een persoonlijke relatie met hem en die kan ik in dit boek niet terug vinden.

[Esmée · Rating 5 out of 5]

Het voelt bijna onmogelijk om Nader tot U los te zien van Op Weg naar Het Einde. Was zijn eerste boek vol reisverhalen nog leuk, grappig en vol 'avontuur', dan is Nader tot U de teleurstellende terugkeer naar de realiteit. Ik voelde heimwee naar de Reve van Op Weg naar het Einde. De Reve die een rare romantiek voor het leven had in plaats van leven volgens de drie-eenheid seks, dood en drank. Maar zonder die eerste collectie brieven zou Nader tot U niet zo hard aankomen.

[Alexis · Rating 5 out of 5]

Een van de beste boeken van Reve, ook met onvergetelijke gedichten.

[Jason Callewaert · Rating 4 out of 5]

Mijn tweede Reve (na twee leesbeurten van 'De avonden').

Het begint geweldig, met een Reve die de pen hanteert als een zwaard tegenover zijn critici en enkele geweldige verhalen en anekdotes neerschrijft in een proza dat me de grandioze zinnen meermaals doet lezen, alleen maar om lettergreep per lettergreep te ervaren hoe ze in de mond liggen.

Helaas zijn de laatste twee brieven zowel inhoudelijk en stilistisch minder sterk, waardoor ik de beoordeling bijstel naar 4 sterren.

Dit boek bevat ook mijn lievelingsgedicht in het Nederlands: 'Dagsluiting'. Alleen al daarom ben ik heel blij het boek in mijn bezit te hebben.

[Merthe · Rating 5 out of 5]

'De mens kon plannen maken zoveel hij wilde, maar je kon erop rekenen dat er niks van terecht kwam.'

'Het was, alweer, volledige weemoed wat de klok sloeg.'

'Alles moest zo zijn, maar begrijpen kon men het niet.'

'En opeens zag ik, in gruwelijke helderheid, de tobbing van allen die iets wilden maken dat de moeite waard was, en een paar centen bij elkaar krabben, en die maar voortsnelden over de aardkorst, immer voort, met hun portfolios die ze nog vaak in de tram lieten liggen ook.'

[Sbrdsbks · Rating 4 out of 5]

Heel lang geleden dat ik Reve las, ik heb een boek of vijf van hem gelezen allemaal in de laatste jaren van de middelbare school. Onder mijn vrienden was hij de grootste. Aardig om te herlezen. Ik ben onder de indruk, of dat 'opnieuw' is weet ik niet. Reve schrijft zo goed. Inhoudelijk gaat het natuurlijk veel over drank en homo-erotiek, en soms slaat de joligheid wat door, maar het maakt eigenlijk niet echt uit wat hij schrijft, de tekst voert je mee De laatste brief vind ik het sterkt. Met gedichten heb ik niet zoveel, maar het gedicht hieronder vond ik wel mooi.

Dagsluiting

Eigenlijk geloof ik niets
En twijfel ik aan alles, zelfs aan U.
Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft,
dan denk ik, dat Gij Liefde zijt, en eenzaam,
en dat, in zelfde wanhoop, Gij mij zoekt
zoals ik U.

[Niels · Rating 3 out of 5]

Dit boek broodnuchter lezen was geen goede keuze. Dit boek beschonken lezen waarschijnlijk ook niet. De waarheid ligt in het midden?

[Floris · Rating 4 out of 5]

Zeer vermakelijk

[Daan Van Bogaert · Rating 4 out of 5]

Een mooie verzameling geschriften van Reve met de ‘’Brief In De Nacht Geschreven’’ als hoogtepunt

[Daan Könings · Rating 3 out of 5]

Rêve schrijft altijd grappig, maar soms wel pervers wat wel geinig is, alleen soms iets te veel van het goede.

De gedichten waren ook de moeite waard!

[Lieuwe · Rating 3 out of 5]

Zo veel drank en banaliteiten dat zelfs dat een beetje saai raakt. Te weinig om gelachen ook. De stijl was dan weer van het allerhoogste niveau.

[Wim van Turnhout · Rating 4 out of 5]

Deprimerend maar ook erg geestig boek over drankmisbruik, de zoektocht naar God en mannenliefde, je moet er van houden

[Cjg1988 · Rating 3 out of 5]

“‘Zeg goeroe, wanneer denk je dat het God zal behagen mij uit deze razende wereld weg te nemen?’ ‘Zodra je je rijbewijs hebt, bhakti.’” De zwartgalligheid, grauwheid en uitzichtloosheid die de boeken van Reve kenmerkt maakt zijn werk voor velen niet bepaald toegankelijk. Nu, na een tweede roman te hebben gelezen, begint zijn ironie en scherpe waarnemingsvermogen echter meer en meer de boventoon te voeren. Wellicht dat bij een volgende poging ook voor mij vast komt te staan dat Reve toch echt bij ‘de grote drie’ van de twintigste eeuw moet worden gerekend.

[Collin · Rating 2 out of 5]

Misschien mis ik iets, maar ik vond Nader tot U teleurstellen in vergelijking met Op weg naar het Einde. De ezelpassage was prachtig, en de gedichten vond ik ook erg mooi en krachtig in hun eenvoud, maar de rest van het boek vond ik niet memorabel.

[Joost · Rating 3 out of 5]

2,5e ster zou ik willen geven. Die laatste halve dan toch vooral voor de laatste brief die heel veel goedmaakte. Het boek bestaat uit meerdere brieven, maar écht verschillen ze niet veel van elkaar in thematiek: de dood, zuipen, God en seks. De eerste 2 à 3 brieven vond ik echt niet leuk om te lezen, mede omdat ik nog niet veel van Reve kende en de schrijfstijl in dit boek nogal lastig te vatten viel (misschien mede te wijten aan het drankgebruik). Desondanks was het de humor, in de stukken die wel goed te volgen waren en ik uit ander werk van Reve kende, die me verder deed lezen. In de laatste paar brieven kon ik me al een stuk meer amuseren en er zaten een aantal zeer geestige gedichten in. Vooral de laatste brief maakte veel van de verwarring van de eerste delen goed. Ik ben bang dat ik misschien met een verkeerde instelling begonnen ben met dit boek door wat ik wel al van Reve gelezen had en dat daardoor dit specifieke boek me nogal zwaar viel. De uitspraak in de ene laatste brief (die mij bovendien erg aan het lachen maakte):

''Als je het opschrijft, staat het meteen op papier ook.''

is in mijn perceptie inderdaad de filosofie waar dit boek uit voortkwam. Geen aanrader als dit je kennismaking wordt met Reve.

[Huub · Rating 2 out of 5]

Mwoah... Dan toch veel liever De Avonden.

[Laurens · Rating 3 out of 5]

I think Reve might just be an acquired taste.

I absolutely loved this book. That is to say, I absolutely loved about ten percent of it. There are certain passages in here that have such flowing prose, such entrancingly raw subject matter and infectious irreverence that it makes me wonder why the rest of the book is just so... boring?
In this diary in the form of letters, Gerard Reve discusses different meetups with friends, companions and lovers (often the three of them at once) and the memories and discussions that these bring up. But I am not familiar with the aliases, histories and relationships that the characters (or persons, since this seems to be [semi]autobiographical) share. Certain passages have such narrative value or such symbolism that I cannot help thinking they are fictional (I would also add the severity of certain anecdotes to the list of evidence for this being fictional, but this is Gerard Reve. I know better). But since fiction has been added, it could have been better formulated, better laid out. I felt thrown into a group of people that I feel I should know about but don't, without any sort of guide to how these people relate to each other.
Once again, the prose is excellent. The lengthy sentences and vivid descriptions and metaphors speak to me. And don't even get me started on the poems (if you own this book, at least give those a read). This book's major flaw is that its beauty and its ruggedness is buried in a field of literary weeds, and the only way to get to them is to trudge through the dirt.

[Jippe · Rating 4 out of 5]

Een vervolg van zijn eerdere werk ‘Op weg naar het einde’ (wat een heerlijke titel al), in dit boek richt Reve zich wat meer rechtstreeks naar de lezer. De prachtige klaagliederen met enorm veel humor zijn dit keer niet verhuld in briefvorm, maar eerder een uitstorting van het tumulteuze hart op papier, met de locatie en tijd erboven genoteerd.
Hoewel de gedichten aan het eind mooi afsluiten, ligt het zwaartepunt toch op de proza, en voelt de poezie slechts als een accent grave op de eerder geschreven letter.
Wat korter, even verbazingwekkend als het eerdere deel, maar toch de sterke aanbeveling om deze werken niet achter elkaar te nuttigen, in verband met een eventuele overdosis aan cynisme, pessimisme, Weemoed en Donkere sappen van Reve, welke zeer aanstekelijk blijken te werken.
7/10

[Alexandra · Rating 4 out of 5]

Reve is altijd heerlijk om te lezen. Toch heb ik van 'Nader tot u' minder genoten dan 'Op weg naar het einde'. Dit heeft als voornaamste reden dat Reve mij in dit boek minder aan het lachen maakt. De humor in 'Op weg naar het einde' is geweldig. 'Nader tot u' is ook gewoon een minder vrolijk boek; het moge duidelijk zijn dat het op het moment van schrijven niet goed ging met Reve.

De tweede reden dat ik 'Nader tot u' minder vind, is dat Reve te hard lijkt te proberen Reviaanse zinnen te produceren. Ze zijn soms eindeloos, onbegrijpelijk. Misschien dat ik deze woorden bij een tweede (alertere) lezing geheel terugneem.

Wat het boek in ieder geval onvergetelijk maakt: de observaties, fantasieën en/of daadwerkelijke gebeurtenissen met betrekking tot seks en/of jonge mannen, die op het randje of net eroverheen zijn. Het fragment dat aanleiding gaf tot het 'Ezelproces' valt daarbij in het niet. Tot slot is Reves zoektocht naar/poging tot benadering van God interessant.

[Kees Paalvast · Rating 5 out of 5]

Om een of andere reden had ik deze bundel van de volksschrijver nog niet gelezen. Wel eens aan begonnen, maar blijkbaar was ik er toen niet in de stemming voor. Het zijn vijf lange brieven aan niemand specifiek gericht. En een stuk of 20 gedichten. Soms haast onnavolgbaar, maar steeds superieur verwoord. Soms droefgeestig, soms uitermate geestig. Soms achterhaald, soms universeel. Om met Reve te spreken: Kom daar tegenwoordig maar eens om!
Met recht één van zijn beste boeken, maar waarschijnlijk zijn meest beruchte vanwege de korte scène met de ezel (je weet wel van het geruchtmakende Ezelproces).

[Jeroen Sytsma · Rating 3 out of 5]

Mijn eerste kennismaking met Reve. Gemengde ervaring. Wat een beheersing van taal. Maar tegelijk gaan die lange geconstrueerde zinnen ook als een truc voelen. Mooie rauwe en scherpe waarnemingen en analyses. Maar tegelijk gaat de pedante toon me steeds meer tegenstaan. De expliciete masochistische pedofiele fantasieën zouden vandaag maken, terecht wat mij betreft, dat het boek niet uitgegeven zou worden. Verder is het boek een wonderlijke mengeling van godslasterlijke taal èn ootmoedige verwondering over het mysterie van God die liefde is.

[Jeroen · Rating 2 out of 5]

Cynische en pretentieuze vuillakkerij met hier en daar een gniffelmomentje; tomeloos, patetisch huis-tuin- en keukengefilosofeer over de Dood (met hoofdletter want dan lijkt het nog wat) en God; en als klap op de vuurpijl een reeks rijmelarijen van het slag:

De Sint zat eens te denken,
Wie bedient me op m'n wenken?

Twee sterren voor de reeds eerder genoemde gniffelmomentjes, maar verder een boek om snel te vergeten. Maar ik ben dan ook geen revist.