لیلی و مجنون

شاهکارهای ادبیات فارسی #37

by Nizami Ganjavi, محمدباقر آقامیری (تذهیب), خسرو زعیمی (تصحیح و مقدمه)

لیلی و مجنون نظامی گنجوی خط از کیخسرو خروش تصحیح و مقدمه از خسرو زعیمی

Genres: Poetry, Classics, Fiction, Romance, Iran, Literature, Novels

337 pages, Hardcover

First published January 1, 1192

About the author

Nizami Ganjavi, also spelled Nezāmi, (Persian: نظامی گنجوی) is considered the greatest romantic epic poet in Persian literature, who brought a colloquial and realistic style to the Persian epic. His heritage is widely appreciated and shared by Azerbaijan, Iran, Afghanistan and Tajikistan.

Reviews

[Antje ❦ · Rating 5 out of 5]

These two walked so Romeo and Juliet could run!


Oh, THE ORIGINAL LOVE STORY 💖💖 I first learned about this from The Last Hours trilogy by Cassandra Clare (it's mentioned a lot and loosely inspired by the story of Layla and Majnun). It's a tragedy of separated lovers, a tale as old as time, right? (Yes, exactly how I feel when I'm separated from my phone for five minutes)
I have this notebook where I write down quotes from books that I like, and let me tell you, I basically rewrote the whole thing. I love the little stories in-between the main story (iykyk) Also, the poems, so beautiful, I love when authors do that.
I'm honestly surprised this was written so long ago, in 12TH CENTURY can you believe that? And yet, it feels like nothing better can be written now. What can I say, THESE TWO INVENTED LOVE!
(herondaisy i missed you 💕💕)

[Agir(آگِر) · Rating 4 out of 5]

گردن چه نهی به هر قفائی
راضی چه شوی به هر جفائی

چرا افغانستان در برابر طالبان تسلیم شد
اما کوردها در برابر داعشی که صدها برابر وحشی‌تر از طالبان بود، سر تسلیم فرود نیاوردند؟

لیلی و مجنون کتابی عاشقانه به حساب می‌آید اما می‌توان نکات جالب توجه‌ای را در آن پیدا کرد که از طریق آن حتی به پرسش بالا هم پاسخی داد.

اینک افغانستان: آخرالزمان

طالبان پیروز شد و
دموکراسی شکست خورد
و وحشیگری و تحجر بی‌پرواتر فرمان می‌راند
و صدای گلوله و شلاق تمام شهر را پُر می‌کند
تا تنِ عشق را پاره پاره کند
و هرروز بر صورتِ شاعران سیلی زند
و در خفا خفه‌شان کند
و زنانِ را در چادرها بپیچاند
آزادگی‌شان را تیرباران کند

یکی پرسش که شاید همه ما از خودمان پرسیدیم: مردم افغانستان چرا تسلیم این تحجر و وحشیت شدند یا فرار کردند. چرا مقاومت نکردند؟
مگر تجربه طالبانیسم را نداشتند؟ آیا آنها هم طالبانی هستند؟
نمی‌خواهم بی‌رحمانه قضاوت‌شان کنم
و بر این باورم بیشترش به ذهنیت فردیِ انسان برمی‌گردد
اینکه چگونه بار می‌آییم
یاد گرفته‌ایم تقدیر را بپذیریم و دم بر نیاوریم.
در حضورِ فقر و نبود، قناعت پیشه کنیم.
و در برابر قدرتی بزرگتر از خود سر فرود بیاوریم
و هرروز هم اینها آنقدر تکرار می‌شوند تا هیپنوتیزم‌ شویم و
اصالت‌ و آزادی‌مان را فراموش کنیم

نظامی گنجوی قرن‌ها پیش، این تسلیم شدگی را که بر ذهن و روان جامعه ایرانی استیلا یافته بود را مورد تمسخر قرار داد. وی که در خانواده‌ای کورد بدنیا آمده بود، در منظومه لیلی و مجنون نشان می‌دهد که چگونه مجنون در رسیدن به معشوقش ناتوان است و سر به بیابان می‌گذارد و به جای بدست آوردن معشوق، به خودآزاری روی می‌آورد. از این رفتار مجنون تعریف‌ها و ستایش‌ها کرده‌اند که چه عاشقِ بی‌قراری‌ست!!! در حالی‌که نظامی در بخش‌های آغازین کتاب تسلیم شدگی را کاری نابجا و غلط می‌خواند. او که شیفته فرهنگ کهن ایرانی بود از کوردی یاد می‌کند که خرش در کعبه گم شده ولی حاضر به پذیرفتن این حقیقت نیست. برای او اینکه اینجا خانه خداست و باید حرمت نگه دارد دیگر معنایی ندارد و کعبه را بخاطر بدست آوردن خرش بهم می‌ریزد.

به گفته‌ی عبدالحسین زرینکوب: نظامی خواسته نشان بدهد که تسلیم شدن به سرنوشتِ محتوم در سرشت کوردها وجود ندارد و مبارزه ی سرسختانه برای نیل به مراد نمونه‌ی سعی و جهدی است که تا حصول مقصود هیچ جا توقف نمی کند

کُردی خرکی به کعبه گم کرد
در کعبه دوید و اشتلم کرد

کاین بادیه را رهی درازست
گم گشتن خر زمن چه رازست

این گفت و چو گفت باز پس دید
خر دید و چو دید خر بخندید

گفتا خرم از میانه گم بود
و یافتنش به اشتلم بود

گر اشتلمی نمی‌زد آن کُرد
خر می‌شد و بار نیز می‌برد

این ده که حصار بیهشانست
اقطاع ده زبون کشانست

بی‌شیر دلی بسر نیاید
وز گاو دلان هنر نیاید

ساقی می‌ناب در قدح ریز
آبی بزن آتشی برانگیز

آن می که چو روی سنگ شوید
یاقوت ز روی سنگ روید

پائین طلب خسان چه باشی
دست خوش ناکسان چه باشی

گردن چه نهی به هر قفائی
راضی چه شوی به هر جفائی


حرف آخر:

هیچ انسانی را بخاطر نجات زندگی‌اش نکوهش نمی‌کنم. به هرحال جان آدمی شیرین است اما یک زندگی بدون ادبیات و بدون شعر و هنر هم چیزی نیست جز هیچ.

له‌بت میم و قه‌دت ئه‌لف و زوڵف چیم
ده‌زانی به‌م سیانه تالیبی چیم!؟

لبت میم و قدت الف و زولفت چیم
می‌دانی از این سه حرف خواهان چه‌ام؟

"نالی"

[فؤاد · Rating 4 out of 5]

داستان، زيبايى خاصى نداره، مگر بخشى كه حيوانات و درندگان بيابان گرد قيس عامرى (مجنون) جمع ميشن و مثل لشكر ازش محافظت مى كنن. باقى داستان، هيچ كشش داستانى اى نداره، نه مضمون جديدى، نه ماجراى جديدى، نه...
خود نظامى هم در مقدمه ى كتاب اشاره مى كنه كه وقتى شروان شاه بهش پيشنهاد داد كه قصه ى مجنونِ ليلا رو به نظم در بياره، اولش چندان رغبتى نداشت. چرا كه داستان جذابيتى نداره:
نه باغ و نه بزم شهريارى
نه رود و نه مى، نه كامكارى
بر خشكى ريگ و سختى كوه
تا چند سخن رود در اندوه؟

چيزى كه اين كتاب رو جزء ميراث ارزنده ى ادب فارسى كرده، فقط و فقط قدرت ستودنى نظامى در شاعريه. مضامين ساده رو چنان با تشبيه ها و استعارات زيبا بيان مى كنه، كه آدم حس مى كنه براى اولين بار اين مضمون رو شنيده.
خودش هم در مقدمه ى كتاب، به اين نكته اشاره مى كنه، كه هر چند قصه "تنگى" داره و كم مايه است، ولى:
با اين همه تنگى مسافت،
آن جاش رسانم از لطافت
خواننده ش اگر فسرده باشد
عاشق شود ار نه مرده باشد

[Dream.M · Rating 4 out of 5]

ما معمولاً عادت داریم داستان لیلی و مجنون را به‌عنوان یک منظومه‌ عاشقانه بخوانیم؛ روایت دلدادگی، دلتنگی، جدایی، و مرگ. اما اگر کمی دقیق‌تر، و با دید اجتماعی‌ به ماجرا نگاه کنیم، با داستانی بسیار پیچیده‌تر روبه‌رو می‌شویم. این فقط قصه‌ دو نفر نیست که عاشق هم می‌شوند و به هم نمی‌رسند؛ بلکه افشای یک نظام قدرت است، که چطور عشق را مهار، زن را از صحنه حذف و فردیت را انکار می‌کند.
در دنیای «لیلی و مجنون»، عشق نه یک احساس بی‌خطر، که نوعی شورش است. عشق، وقتی از کنترل قبیله خارج می‌شود، تبدیل می‌شود به چیزی خطرناک. چیزی که باید با طرد، تبعید، یا انگ زنی، خنثی‌اش کرد.

در این داستان، صرفِ عاشق شدن جرم است. نه چون کسی کار ناپسندی کرده، بلکه چون دل بستن، بدون اجازه‌ خانواده، بدون حساب و کتاب قبیله‌ای، یک نوع نافرمانی است. مجنون فقط چون شعر عاشقانه گفته، از مدرسه بیرون انداخته می‌شود. لیلی چون کنار مجنون دیده شده، در خانه حبس می‌شود. هیچ‌کس نمی‌پرسد احساس‌ این دو نوجوان چیست. فقط خودمختاری خطرناک آنهاست که مهم است.
در چنین جامعه‌ای، همه با هم هم‌دست‌اند برای سرکوب اختیار این دو نفر.
مدرسه، که عشق را انحراف از علم‌اندوزی می‌داند؛
خانواده، که بدن دختر را به‌عنوان سرمایه‌ ناموس و شرافت حفظ می‌کند؛
و درنهایت ازدواج، که ابزار سیاسی قبیله‌ست، نه راهی برای پیوند قلب‌ها.
در واقع، عشق در این فضا، یک مسئله‌ سیاسی و اجتماعی است و عاشق شدن بدون درنظر گرفتن این امر، تهدیدی علیه ساختار موجود بشمار می‌رود.

در این منظومه، قبیله فقط یک محیط زندگی نیست؛ دستگاه کنترل و سرکوب است. قدرتی است که با سنت، آبرو، و ترس از رسوایی، همه‌چیز را مدیریت می‌کند. آن‌چه از بیرون شبیه مخالفت با عشق به‌نظر می‌رسد، در واقع نوعی دفاع از توازن قدرت بین دو خاندان است.

عشق، باعث بی‌نظمی می‌شود؛
عشق، معادلات را به‌هم می‌زند؛
عشق، به قاعده‌ ازدواج‌های براساس سود و زیان پشت پا می‌زند.

برای همین است که لیلی و مجنون، حتی اگر هیچ کاری نکنند، حتی اگر پاک‌ترین عشق را داشته باشند، باز هم تهدیدند. چون آزادند.

ما به‌سادگی مجنون را «دیوانه» می‌نامیم. اما مگر در جامعه‌ای که عشق را جرم می‌داند، عقل سالم را می‌توان تعریف کرد؟ شاید مجنون، دیوانه نیست؛ فقط تنها کسی‌ست که به خودش دروغ نمی‌گوید.
جامعه از او می‌خواهد عاقل باشد: یعنی احساسش را سرکوب کند، ازدواجی منطقی بکند، و شعر نگوید. او اما این معامله را نمی‌پذیرد.
و وقتی نمی‌پذیرد، جامعه به او انگ می‌زند و او را «مجنون» می‌نامد. چون برای این دنیا، کسی که طبق قواعدش بازی نمی‌کند، باید بنوعی حذف شود.

«لیلی و مجنون» دقیقاً نشان می‌دهد که عشق، هرچقدر هم خصوصی شروع شود، اگر از حد تعیین‌شده‌اش بیرون برود، تبدیل به بحران عمومی می‌شود.
عشق تا وقتی در دل عشاق باقی بماند، قابل تحمل است. اما همین که بیرون بریزد، جامعه را متشنج می‌کند. .
در این منظومه، مجنون نه فقط یک عاشق شکست‌خورده، بلکه شاهدی‌ست از ناکامی جامعه در فهم آزادی.
و لیلی، نه زنی تسلیم، بلکه روایتی زنانه از مقاومت در سکوت است.

........
همخوانی در گروه گودریز تراپی :)))

[zainab]

Lejla and Qeis met and fell in love at school. Unfortunately, they were not allowed to be together all their lives, which drove Qeis "crazy". Nothing could defeat their love, neither family nor war. She was only strengthened. Until they found each other in death. A beautiful Arabic story. Written so poetically and with an irrepressible estetic. Lejla and Madschnun defeat Romeo and Juliet.

[Sara · Rating 4 out of 5]

اون تفاوت فرهنگی و شخصیتی لیلی و شیرین که تو این دوتا منظومه نظامی قرار بود بگم رو اینجا میارم.

تو خسرو و شیرین هربار هرکی دلداده میشه بیان عشق می‌کنه و اطرافیان در جهت به ثمر رسیدن عشقشون نصایحی میکنن. اینجا عشق لیلی رو در نطفه خفه میکنن. چون که در اسلام و قبیله‌شون عشق برابر فساد و فاحشگی بوده. درنتیجه این ها رو از هم دور میکنن تا دچار گناه نشوند. و خب با توجه به فرهنگ و موقعیت این دختره است که قراره زندانی و پنهان بشه و پسره به صورت آزادی می‌چرخه.

شیرین داستان به هنرهای مختلف آراسته است و با اینکه خسرو شاهه، به بیان و توصیف هنرهای شیرین و مهین‌بانو بسیار پرداخته شده. اصلا شیرین دختری اهل شکار و سوارکاری و خرامان و شیطونه. هم ابتدا هم انتها همه جا از دلبری ها و طنازی های شیرین زیاد گفته. درحالیکه لیلی اینگونه نیست و به بیان این‌ها ازش نپرداخته.
از اون طرف گفتیم که شیرین با توصیف شاپور، خودش می‌ره سراغ خسرو و کلا به صورت اکتیوی اشتیاق وصل و هجران رو پیش میبرند. تمام این عشق ها و هجران هاشون هم در جهت تعالی هم دیگه پیش میبرند. اصلا خسرو سر دلبری‌های شیرین پا میشه می‌ره تاج و تختش و پس بگیره.

اون‌طرف خسرو و شیرین کلی موقعیت دارند که تنهایی هستند و دلبری و محافظت و اینا در اون محیط ها رخ می‌ده ، با حفظ حدود و مرز ها. یعنی لازم نبوده از ترس قوم و قبیله و حرف مردم کاری کنند یا نکنند. شیرین حتا وقتی کسی نیست و فقط خسرو تو محضرشه (حتا مست و غیر قابل کنترل) هم تمام حرمت ها و فاصله ها رو حفظ می‌کنه و خودش خسرو و جمع می‌کنه و درنهایت می‌فرسته می‌ره.

تو این یکی ستینگ همه عالم و آدم فضول این دوتا هستند مبادا خوشی ای پیدا کنند. چون فکر میکنند این ها اگه حواسشون نباشه و فضولی نکنن حتما این دو عاشق به گناه کشیده میشن.

اینجا بجای تربیت پسراشون(و کلا تربیت فرزنداشون), دخترا رو زندانی میکردند تا مبادا پسرا و کلا به گناه آلوده بشن.
نتایج این رفتار ها و جدایی ها مجنون و شیدا شدن قیس میشه .

تو خسرو شیرین هرچی میخواد تصمیم بگیره، نهایت یه راهنمایی ریز اونم از صاحب تجربه ای بزرگ میگیره، وگرنه اکثرا همون کاری که می‌خوان رو خودشون میکنن. اینجا نه کل قوم و قبیله باید جمع بشن برا یکی دیگه که گاها نیست اصلا اونجا تصمیم میگیرن و اون باید اجرا کنه.

اینکه مجنون و فرهنگ عرب غم‌پرسته و خوش بودن رو جرم می‌دونه برا همین نمود عشق مجنون تو آوارگی و غم بیان میشه.
این درحالیه که حتی فرهاد شیرین هم تمام ان رنج و محنتی که می‌ره متحمل میشه با شور و اشتیاق و سرزندگی بخاطر شیرینه.

آهان یه نکته دیگه لیلی کاری با اینکه اگه بفهمن منم عاشق مجنونم با مجنون میکنن ندارن ولی شیرین جایگاه خودش و خواستگارشو می‌دونه و چون می‌دونه چی میخواد، یکی دیگه رو این وسط بازیچه خودش نمیکنه.

تو هردوی این داستان ها یه شخص دیگه ای اون وسط هست ولی نمی‌خوام بگم ابن‌سلام معادل فرهاده برا فرهنگ عرب. چون یکی دیگه شبیه تر به ابن‌سلام هست تو خسرو و شیرین و اون پسر خسروعه. آدمی که مال و قدرت فراوان داره و میخواد به زور معشوق رو تصرف کنه.

که باز هم تفاوت تسلیم بودن زن عرب و سرکش بودن شیرین رو داریم.

تو فرهنگ داستان لیلی که خیلی حالا شاید با الان متفاوت نباشه، ابن سلام با مال و قدرتش می‌ره زن رو‌ میخره برمیداره با خودش میاره خونه و لیلی هم مقاومتی نمیکنه و سرونشتشو میپذیره می‌ره یه گوشه کنج غم بغل میگیره منتظر سرنوشتش میمونه.

[richa ⋆.˚★ · Rating 5 out of 5]

"In fancies or in dreams, comfort can bless
The lovelorn in their lonely wretchedness."

I haven't seen such beautiful writing in a long time and it nearly had me wailing. The story as expected was tragic and devestating. If I had the option to annotate every line believe me I would.

[annie ❦ · Rating 5 out of 5]

the way these two invented angst.

honestly if it weren't for herondaisy diary I don't think I would ever pick this up. big thanks to my queen cordelia carstairs

[sAmAnE · Rating 3 out of 5]

قطعا خسرو و شیرین چیز دیگه‌ای بود...

[Zari.Books · Rating 5 out of 5]

هنر میدونین چیه؟
هنر یعنی حکیم نظامی گنجوی،از حکایتی که نه داستان خوبی داره و نه پیچ و تاب خاصی داره وهمش جنون و بدبختیه، همچین شاهکاری بوجود بیاره و تبدیل بشه به مشهورترین سروده از بین بقیه ی گنج های نظامی.و مارو با تشبیه و استعاره های زیباش به وجد بیاره

[Alireza · Rating 5 out of 5]

هان مجنون من اگه جای تو بودم ، شوهر لیلی رو آتیش می زدم بی غیرت !

گویا اصل داستان لیلی و مجنون عربی بوده و نظامی به سفارش شروان شاه ، این داستان رو به نظم در می آره.
توی مقدمه خود نظامی میگه که این داستان ، چندان روایت خاصی نداره و لوکیشن متنوع و قابل وصفی هم توش موجود نیس اما من از همین مواد کم ، نظمی به پا میکنم که تا سال ها جاوید بمونه ... و چنین کرد .
واقعا نظامی لیلی و مجنون رو از هیچ سرود . زیبایی های کلامی ، تشبیه ها و تصورات شاعر بی نظیره ، در حالی که عملا داستانی وجود نداره و هم لیلی و هم مجنون از منفعل ترین شخصیت های عاشقانه ای بود که دیدم.
آقا بخونین ببینین چه قدر زبانمون قشنگه ، چه قدر پتانسیل داره . من اولین کتاب شعر کلاسیکی بود که می خوندم و حظ کردم ... شمام خودتونو محروم نکنین

[m. · Rating 5 out of 5]

the fact that i found out about this from fucking shadowhunters should be considered a hate crime because this is one of the best most beautiful, devasting works of literature i've ever read and it'll haunt me forever

[Sonja Figueira · Rating 4 out of 5]

A beautifully translated Persian love story. If you are a sentimental person, who enjoy verse, poetry, and can appreciate the hidden quote among pages, this book is for you.

Tragic, heart wrenching, lovely, and soft. I learned that love is always around us even when we lose sight, that love always finds a way, and that in us all is the ability to hold on to hope, we just need to search for it.

I read this in 6 hours, it was that captivating to me. And I always enjoy a book that asks me the questions I need to answer in my own life.

I hope you enjoy it as much as I did.

[Afkham · Rating 5 out of 5]

همه ایرانیان به نحوی با ماجرای لیلی و مجنون، این معروف ترین و تاثیرگذارترین ادبیات عاشقانه پارسی، آشنایی دارند اما شاید کمتر جزئیات این تراژدی شهره جهان را می دانند. تاریخ و انگیزه نگاشته شدن این اثر جذابیت خاص خود را دارد اما موضوع صحبت من درباره داستان و خود کتاب است.

جالب توجه ترین نکته کتاب واقع گرایانه بودن ماجرای عاشقانه و سلاست بیان آن در قالب مثنوی است. و این به قدری تاثیرگذار بوده که شاعران زیادی پس از نظامی منظومه هایی با همین نام و محتوا و قالب سروده اند (جالب اینکه خود من چند بیتی درباره لیلی و مجنون حفظ بودم که بعد از اتمام کتاب متوجه شدم سروده نظامی نبوده اند). همچون اغلب آثار برجسته پارسی کلاسیک این کتاب نیز مملو از پند و حکمت است در عین اینکه در ظاهر به تعریف داستانی معمولی و نه چندان گیرا و پر تب و تاب از عشقی پرشور اما محصور در چهارچوب زمان و فرهنگ می پردازد.

ماجرا با داستان زندگی پدر مجنون که در دنیا همه چیز داشته جز فرزند آغاز می شود. پس قیس بنی عامر به دنیا آمده و عزیز دردانه ایست زیباروی و با ادب که در مکتب عاشق لیلی می شود. جالب اینکه در ایران از 1000 سال پیش هم دختران و پسرانی از نژاد و اقوام مختلف و نا متجانس در اثر همکلاسی کارشان به عشق و جنون می رسید!
لیلی دختر ترک زیبارویی که داستان دلرباییش با گذشت هزار سال هنوز شهره آفاق است. لیلی نیز چون نظامی ترک است و شاید همان ترک زیبارویی که بعدها در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان پارسی آمده (نظامی با اینکه به زبان ترکی و عربی مسلط بوده زبان فارسی را برای سرودن شعرهایش انتخاب نموده بود).
ماه عربی به رخ نمودن / ترک عجمی به دل ربودن
مجنون فکر می کند لیلی از شدت عشقش بی خبر است و به او بی توجه و لیلی نیز دچار عشق و درد جدایی است اما از ترس آبرو دم برنمی آورد. در ابتدا این دو نهانی یکدیگر را ملاقات می کردند اما چون حرف این عشق بر سر زبان ها افتاد و آبرو در خطر، این ملاقات ها ممکن نبود پس به دلیل فراق لیلی و سخنان بقیه، قیس مجنون شد:
یکباره دل ز پا درافتاد / هم خیک درید و هم خر افتاد
وانان که نیوفتاده بودند / مجنون لقبش نهاده بودند
پدر مجنون که دردانه اش را در آن شرایط دید برای خواستگاری پای پیش نهاد اما پدر لیلی به دلیل جنون و عادی نبودن شرایط خواستگار جواب رد داد و این باعث آشفته تر شدن و سر به بیابان گذاردن مجنون عامری شد.

در ادامه پدر و دوست و آشنا و غریبه به هر چاره ای که ممکن بود متوسل شدند تا بهبودی در شرایط مجنون حاصل شود اما هیچ پند و اندرزی و تهدید و ارعابی چاره ساز نشد و او هر روز شیداتر و بی خودتر می شد.

یک بار فردی به نام نوفل به او قول داد که اگر دوباره مانند آدمیزاد زندگی کند به هرطریق ممکن لیلی را به او خواهد رساند.
کو را به زر و به زور بازو / گردانم با تو هم ترازو
گر مرغ شود هوا بگیرد / هم چنگ منش قفا بگیرد
گر باشد چون شراره در سنگ / آز آهنش آورم فراچنگ
تا همسر تو نگردد آن ماه / او وی نکنم کمند کوتاه
نوفل دوبار به جنگ به خاندان و قبیله لیلی رفت. پس از خون و خونریزی فراوان پدر لیلی وی را قانع نمود که حاضر است دخترش را سر ببرد و جلوی سگ بیاندازد تا به دیوی چون مجنون بدهد که آبرویش را برده است.

زین پس مجنون نه ��ورد و خوراک داشت و نه خیلی هوشیار بود و در میان حیوانات وحشی بیابان گرد زندگی می نمود. بالاخره پدر، لیلی را به ابن سلام شوهر می دهد و لیلی با دلی خون و چشمی گریان و زبانی پر ناله (البته در خفا) به خانه شوهر می رود اما با تهدید به خودکشی هرگز با او همبستر نمی شود.
پدر و مادر مجنون از دنیا می روند و وی مویه بسیار می کند اما نامه ای از لیلی او را نجات می دهد و ملاقاتشان او را امیدوار نگه می دارد. در این میان عاشقانی هم هستند که مجنون تر از خویشتن در عشق نمی شناختند و با شنیدن آوازه مجنون سراغش می روند و می خواهند شاگرد عشق وی شوند اما مجنون می گوید که کسی نمی تواند در عاشقی با او همپایه شود.
هرک از غم خود فرس جهاند / خود را به غمی دگر رهاند
من کی بت دیگران پرستم / کاول بت خویش را شکستم
گر سوی بتی جمازه رانم / خود را ز بتان خود رهانم

ابن سلام شوهر لیلی فوت می کند و در این جا حدود 300 بیتی در نسخه قادر فاضلی آمده که در نسخه امیرکبیر وجود ندارد و در نسخه دستگردی جزو ملحقات است و درباره وصال لیلی و مجنون است که بالاخره در این دنیا اما فارغ از مسائل دنیوی و در محاصره جمعیتی چشم نواز از وحوش اتفاق می افتد.
پس از آن لیلی در اثر خودخوری و درون ریزی غمهای فراق از دنیا می رود و مجنون سال ها بر مقبره وی زاری و ناله کرده و سرانجام در حلقه وحوش و تنها با یار خویش می میرد. وفاداری ددان به او چنان است که تنها پس از گذشتن سالی از وفاتش از دور او متفرق می شوند تا دیگران فقط استخوان های صدفگون برجای مانده اش را یافته و کنار لیلی دفن کنند. زید آن ها را به خواب می بیند که در بهشت تا ابد با هم اند.
خفتند به ناز تا قیامت / برخاست ز راهشان ملامت
بودند درین جهان به یک عهد / خفتند دران جهان به یک مهد

[ananya · Rating 4 out of 5]

"he tried so hard to hide his heart’s desire / but who can hide a heart when it’s on fire?
i am the moon and you’re the sun, you are / the shining light I look on from afar
my son, what are you thinking of / playing this violent game of pointless love?"

there honestly isn't a single western tragedy that can compare to the story of layli and majnun. to call this the arab version of romeo and juliet would be pointless, because it's so much better - i haven't read a more devastating classic in my entire life. besides, i suddenly find myself ridiculously envious of those who can understand arabic and therefore read this in its original format, because if the prose of the english translated version, which i read, was the best i've ever encountered, i can't even imagine how beautiful it would be in the original tongue. yes, majnun's absolute insanity is confusing at times, but you know what? that's the whole point! no one in the entire world could understand their devotion to one another, and that's why their tale is so tragic. layli was an absolutely brilliant character, and considering how old this story is, the tender, respectful way in which nizami describes not only her but also the other female characters, along with his deep understanding of the power men held over women, is incredible. this was truly one of the most heart-wrenching books i've ever read.

[Astiazh · Rating 5 out of 5]

آیا تو کجا و ما کجائیم

تو زان که‌ای و ما ترائیم

مائیم و نوای بی‌نوائی

بسم‌الله اگر حریف مائی

افلاس خران جان فروشیم

خز پاره کن و پلاس پوشیم

از بندگی زمانه آزاد

غم شاد به ما و ما به غم شاد

تشنه جگر و غریق آبیم

شب کور و ندیم آفتابیم

گمراه و سخن زره نمائی

در ده نه و لاف دهخدائی

ده راند و دهخدای نامیم

چون ماه به نیمه تمامیم

بی‌مهره و دیده حقه بازیم

بی‌پا و رکیب رخش تازیم

جز در غم تو قدم نداریم

غم‌دار توئیم و غم نداریم

در عالم اگرچه سست خیزیم

در کوچگه رحیل تیزیم

گوئی که بمیر در غمم زار

هستم ز غم تو اندرین کار

آخر به زنم به وقت حالی

بر طبل رحیل خود دوالی
........همه ش این تیکه رو زمزمه میکنم
خوندنش خیلی لذت بخش بود و اولین بار بود که می خوندم

[Palsay · Rating 4 out of 5]

I can divide this novel into 2 big chapters. the 1st chapter to 16th, is written by Nizami's heart. I can feel the hurt & longing feeling that Majnun feels (which describe Nizami's power of mastering my heart) while after those chapters, I found myself angry of Majnun's selfishness in living his life as love-slave. This is a tiring novel though,it plays with your heart...
Anyway, if Nizami wanted to say about the madness in loving God in a darwis' life, I will learn from this novel that even when you love the rightest thing in this world, still, you just can't leave the world behind you and make other person hurt because of that. Even when you believe this is the right thing, you just can't ignore other lives that created by God (the only one that you love). When you love somebody, you just have to care about everything connected to the one you love as well.
Nizami was truly one of the greatest writer ever lived.

[Yasna · Rating 5 out of 5]

«گو لیلی ازین سرایِ دلگیر
آن لحظه که می‌بُرید زنجیر،
در مهرِ تو تن به خاک می‌داد
بر یادِ تو جانِ پاک می‌داد
در عاشقیِ تو صادقی کرد
جان در سرِ کارِ عاشقی کرد
احوال چه پُرسی‌ام که چون رفت؟
با عشقِ تو از جهان بُرون رفت»

[Balter Balter · Rating 4 out of 5]

Nilai plus dari buku ini
tidak lain adalah diksi, prosa dan narasi. gayanya klasik dan harus dibaca dengan sabar, kalimat per kalimat. ini bukan sastra modern yang tampaknya di skiming saja bisa. ini bukan hanya soal plot, cerita dan pesan moral, tapi cobalah resapi kalimat per kalimat, kata per kata. anda akan paham kenapa karya ini tetap abadi selama berabad-abad.

jangan bangga karena dapat menyelesaikan novel ini dalam waktu satu jam. bukan masalah berapa cepat kau menyelesaikan novel ini. bukan demi plot novel ini ditulis, tapi demi keindahan cinta yang direpresentasikan melalui prosa. saya yakin banyak pembaca yang dapat melakukan itu, menyelesaikan novel ini dalam waktu 1 jam. tapi banggalah bila anda benar-benar menikmati keindahan tulisan yang dituliskan oleh Nizami Ganjavi.

Sastra timur tengah memiliki keunggulan dalam penggunaan diksinya, dan kurasa, kalau memang Shakespeare terinspirasi dari tulisan ini, itu terinspirasi dari gaya kepenulisannya. Seni dari tulisan adalah diksi, dan kurasa sebagai penikmat sastra klasik gadungan, ini benang merah antara Shakespeare dan N. Ganjavi.

[Riri · Rating 5 out of 5]

«۱۱ شهریور ۱۴۰۴» 🥀

[Deena · Rating 2 out of 5]

I know this is suppose to be a love story, but I can't help thinking how stupid the main characters are... They doesn't fit my logic :D

[Joy · Rating 3 out of 5]

Leyla ile Mecnun deyince farklı imgeler beynimde dolanıyor. Kadir İnanır-Orhan Gencebaylı bir Mecnun, Fatma Girik-Gülşen Bubikoğlu'lu bir Leyla. Sonra dizisinde(hiç izlemedim ama magazin gündemi sağ olsun.) değişen seksen tane Leyla. Ne bileyim, Yıldız Tilbe'nin, 'Padişah demiş ki; Bu çirkine mi aşıksın mecnun?' lu hikayesi. Yani her şey karmakarışık. Bu kitapta öyle. Leyla güzeller güzeli, ay parçasıymış mesela, yani Yıldız Tilbe kür. Mecnun tam bir dengesiz. Yani tek sıkıntısı mecnun olması değil başka mental problemleri var bence. Adamın biri Mecnun'a acıdığı için Leyla'nın kabilesi ile savaşıyor örneğin, yenip Leyla'yı alıp, Mecnun'a versin diye, ama Mecnun, Leyla'nın askerlerine yardım ediyor. Sonra adam da '' Ben senin için savaşıyorum, senin yaptığına bak .' deyip savaşı kesip, Leyla'yı esir almaktan vaz geçince, adamı madiliyor bizim deli Mecnun. Gidiyor her yerde arkasından dedikodu yapıyor sözünü tutmadı diye. Sonra ne bileyim, Leyla'ya, sen beni daha az seviyorsun, diye trip atıyor. Ana-babasına gidin başımdan diyor, sonra onlar ölünce beni niye yalnız bıraktınız diye dağlara taşlara vuruyor kendini. Yani siz kız babası olsanız bu adama verir miydiniz kızınızı allah aşkına ya, yani aşk nereye kadar ?

[Ahoo · Rating 5 out of 5]

در آخرین روز ۱۴۰۱ لیلی و مجنون هم به پایان رسید.
لیلی و مجنون مشهورترین اثر حکیم نظامی گنجوی است و دوست ندارم راجع به آن زیاده‌گویی کنم. یک منظومه‌ی تمام و کمالِ عاشقانه‌ و غمناک. پر از حکمت و پر از درس و پر از نکته‌های مهمِ مهمِ مهم.

البته من خسرو و شیرین را بیشتر دوست داشتم ولی در هر صورت نظامی هرچه بگوید گل گفته:))))

نهایتاً اینکه اگر تا به حال سراغ آثار حکیم نظامی نرفتید، این فرصت را از خودتان دریغ نکنید. همین.
عید هم مبارک. 💚🌝

[Rambling Raconteur · Rating 5 out of 5]

https://youtu.be/bPOAP_fSAs8

[Avni · Rating 5 out of 5]

Love without chastity and abstinence
Is not love, it's licentious violence;
Love is the mirror of celestial light
And is untouched by sensual appetite,
Love that is a sensual craving cannot last,
It's fleeting, in a moment it has passed.
To love is to be pure, forsaking lust
And resurrected from our earthly dust,
This is what true love is, this is the Way.

Their story is written not only in Persian but in various other renditions over centuries. Layla and Majnun drips with passion, but goes far beyond the usual frustrated-lovers storyline in its treatment of the ideal versus the real; certainly, part of the fascination of Layla and Majnun is in how different the arc of the romance story is from the more familiar variations.

Qais gave his soul up for her beauty's sake,
He stole her heart, his soul was hers to take;
She saw his face and gave her heart, but knew
She must still act as chaste girls have to do.

Majnun is the much-loved son of a wealthy Arab king. The name he is originally given is Qays, but already in his youth and after he's fallen head over heels for Layla he's called Majnun, "A man who's mad"; it's the name that's then used throughout the poem when referring to him. Majnun's desperation, and madness, are only exacerbated by the shattering refusal. His father continues to try to be supportive, but single-minded Majnun can't be helped; even a pilgrimage to Mecca. His father hopes can't shake his obsession. As his father notes after their trip: "All his hopes and prayers were that he'd be / Cursed with this passion for eternity"

Layli's unwell and weak; after a while
She'll be quite well again, and make us smile --
That's when the marriage plans can go ahead

If Layla is not so demonstrative in her misery, it is nevertheless also deep-seated; she too is destined never to be 'quite well again' certainly not in the hands of anyone but her true love. Layla is then married off to the worthy Ebn Salam, but Layli won't permit him to consummate the marriage; she makes it very clear to him that her heart and soul belong to another.

Their love was true and real, untouched by lust,
By worldly perfection and mistrust.

[Ririenz · Rating 4 out of 5]

LAYLA MAJNUN - Pengantin Abadi dari Surga
Penulis : Nizami
Penerjemah : Ali Noer Zaman
Penerbit : Kayla Pustaka
Cetakan : I, Pebruari 2009
Tebal : 236 Halaman

Sebenarnya sudah sejak bangku SD aku mendengar kisah Layla-Majnun, berawalnya dari kakak sepupuku selanjutnya dari guru mengajiku lalu dari ibuku. Dan sekarang baru aku tahu kalau kisah klasik ini mempunyai banyak versi, salah satunya berasal dari novel karya Nizami ini. Seorang pujangga besar dalam khasanah sastra Persia yang hidup di tahun 1141 -1209.

Pada suatu masa di Arabia ada seorang penguasa Badui bernama Syed Omri. Setelah menanti cukup lama akhirnya ia mempunyai seorang anak laki2 bernama Qays. Memasuki usia sekolah Ayahnya memasukkan Qays di sekolah khusus para bangsawan dengan guru-guru terbaik. Prestasi Qays di sekolah sangat menonjol karena dia menguasai seni baca-tulis dengan sangat baik. Qays pun tumbuh menjadi pemuda yang pandai, gagah juga rupawan. Tentu saja Syed Omri sangat bangga pada anaknya, segalah cinta dan harapannya hanya tercurah kepada anak semata wayangnya itu.

Pada suatu hari di sekolah Qays kedatangan murid baru, anak perempuan yang sangat cantik bernama Layla. Singkat cerita Layla dan Qays saling jatuh cinta. Awalnya jalinan kasih Layla dan Qays hanya menjadi milik mereka berdua tetapi lama-kelamaan menjadi rahasia umum. Di zaman itu hubungan antara laki-laki dan perempuan tidak sebebas sekarang, dianggap tabu dan menyalahi norma masyarakat. Ayah Layla tidak merestui jalinan kasih mereka, sehingga dengan terpaksa demi kehormatan keluarganya, ia mengurung Layla dan melarangnya dengan keras untuk bertemu Qays. Dikemudian hari Ayahnya mengawinkan Layla dengan Ibnu Salam, tetapi suaminya itu tidak bisa menjadi raja atas diri isterinya. Dan sampai akhir hayatnya Ibnu Salam tidak pernah bisa menjamah kehormatan dan cinta isterinya. Layla tidak pernah berniat mengurangi kesetiaan terhadap kekasihnya Qays. Bahkan setelah mendengar penderitaan Qays semakin pekat pula kesetiannya.

Terpisah dengan kekasihnya membuat jiwa Qays tergoncang dan berubah menjadi gila ( Majnun ). Qays kemudian meninggalkan kabilahnya untuk menjadi budak cintanya yang telah terpenjara. Qays berkelana tak tentu arah hingga sosoknya secara fisik benar-benar seperti orang gila. Qays memang telah majnun tetapi disaat yang sama ia menjadi pujangga cinta. Cintanya kepada Layla membuat Qays kehilangan kemanusiaannya. Ia lebih memilih binatang-binatang rimba sebagai sahabatnya dibandingkan dengan manusia. Meski hidupnya terpisah dengan kekasihnya, Qays menggiring jiwanya untuk melebur bersama Layla.

Meskipun sepasang kekasih itu tidak bisa bersatu di dunia tetapi kematian telah memberikan hadiah keabadian pada mereka.

Novel ini alurnya terkesan lambat bahkan tekadang jalan di tempat, tetapi karena Nazami banyak menggunakan metafore khas Arab yang sangat indah dan cerdas membuat emosi kita teraduk-aduk selagi menikatinya.

Membaca Layla-Majnun karya Nizami ini membuat aku sedikit bingung karena sosok Layla terkadang digambarkan nyata wujudnya tetapi sering kali tak terlihat. Guru mengajiku pernah berkata bahwa sebenarnya kisah Layla-Majnun adalah kisah Sufi karena didalamnya sarat ajaran tasawuf. Mungkin pendapat guruku benar karena Layla ( yang dalam bahasa Arab berarti malam ) adalah gambaran dari “ Yang Terkasih “. Bila kita rajin menegakkan ibadah di malam hari berarti jiwa kita sedang membangun dialog yang intens untuk lebih dekat dengan Sang Khaliq. Karena di malam hari biasanya hati dan pikiran kita bisa lebih berkonsentrasi untuk memfokuskan diri pada Allah tanpa ada gangguan yang bersifat keduniawian.

Simak saja kalimat yang terdapat di halaman 232 – 233 :

…. Dunia ini adalah debu, yang suatu saat akan musnah ; sementara kehidupan alam itu murni dan abadi. Ingatlah jangan nodai kesucian jiwamu dengan kelamnya nafsu. Keluarlah dari pertambangan; permata sejati tak akan ditemukan di dalam tanah. Pasrahkan dirimu dalam genggaman cinta, bebaskan dirimu dari belenggu keangkuhanmu… Sebaik-baiknya bekal adalah cinta. Dengan berbekal cinta kepada sang kekasih, apa yang harus ditakutkan dari minuman pahit dan beracun ?...



~ Rienz ~

[Manikmaya · Rating 4 out of 5]

Jazirah Arab dan Persia adalah gudang sastra yang kaya akan karya-karya bermutu tinggi. Mulai dari kisah 1001 Malam, Rubaiyat, hingga kisah Pengantin Surga ini.

Pengantin Surga adalah sebuah kisah sastra sufistik yang memukau. Aneka diksi, prosa, dan majas menampilkan sebentuk kisah tragedi yang menyedihkan antara Qays dan Layla, tapi tetap anggun untuk dinikmati.

Sempat saya berpikir bahwa Qays adalah seorang yang bodoh. Ia putra seorang ketua kabilah, tapi ia lebih memilih untuk menyiksa dirinya atas bayang-bayang Layla. Memilih untuk menjadi pertapa daripada seorang pemimpin.

Tapi kegilaan Qays (yang telah berubah nama menjadi Majnun) adalah kegilaan yang indah. Dari kegilaannya meluncurlah syair-syair indah untuk sang terkasih. Ia melepaskan segala kemanusiaannya dan mengabdikan dirinya hanya untuk cinta. Dari cinta itulah ia melahirkan syair-syair yang memukau.

Aaahh, kita memang tak akan mau menjadi Majnun, tapi dari sini saya mengambil sebuah hikmah : penderitaan batin seorang pujangga adalah kawannya dalam berkarya. Tanpa penderitaan tak ada yang namanya sebuah karya agung. XD

[Noura Khalid (theperksofbeingnoura) · Rating 4 out of 5]

The story of Layla and Majnun was mentioned frequently when I was in high school. A teacher of mine never failed to mention it when we were reading poetry. In a way, I've always had an interest in reading this story but only recently did I finally get myself to do it. Who would have thought that I'd be interested enough to read 256 pages in one sitting? Definitely, not me that's for sure.

The tale of Layla and Majnun has a flair for the dramatic and where that usually annoys me to an extent, I didn't entirely mind in this one. The book was translated beautifully, I was so worried that it would take away from the original writing but it didn't and it definitely delivered. It was repetitive at times and it could be a little silly at others but I thoroughly enjoyed this book. Much more than I ever thought possible. I went into this knowing it would be tragic and going in with that in mind made me a lot more accepting of what happened. I loved the poetry when it came up and this motivated me to pick up more classical stories and poetry.

[Alper Çuğun · Rating 5 out of 5]

I very much enjoyed this translation of one of the greatest love stories of the world. Also in this part of the world one of the more unknown love stories. For some reason Persian literature does not get equal treatment in the school curriculum.

When I started reading this book I braced myself for an archaic treatment, dull and difficult to read. Much to my surprise the translation is very readable and has a good pace while maintaining —as far as I can tell— a high fidelity.

A high pace is quite necessary to carry you along with the ravings and rantings of a wandering madman. His madness notwithstanding Majnun's plight is heartbreaking.

[Masoumeh · Rating 5 out of 5]

گفت ای ورق شکنج دیده
چون دفتر گل ورق دریده
ای شیفته چند بی قراری
وی سوخته چند خامکاری
چشم که رسید در جمالت؟
نفرین که داد گوشمالت؟
...
از کار شده چه کارت افتاد
در دیده کدام خارت افتاد



مجنون به جواب آن شکرریز
بگشاد لب طبرزدانگیز
گفت ای فلک شکوهمندی
بالاترت از فلک بلندی
زین پند خزینه ای که دادی
بر سوخته مرهمی نهادی
لیکن چه کنم من سیه روی
کافتاده به خود نیم در این کوی
زین ره که نه بر قرار خویشم
دانی نه به اختیار خویشم
من بسته و بندم آهنین است
تدبیر چه سود قسمت این است
......