Hai bên cửa chùa có hai tượng thần to lớn và hung dữ.  Tôi hỏi sư bà về những bức tượng này và được trả lời là thật ra xưa chùa có đến bốn bức, của bốn vị thần mưa, gió, bão và sấm sét. Hai vị đã được đem về một chùa khác. Tôi hỏi sư bà vì sao, và có ai tìm cách tìm lại hai bức tượng đã lưu lạc kia không. Bà trả lời không, chùa chỉ có một cửa vào chánh điện thôi, và hai bên cửa thì chỉ cần hai vị canh giữ là đủ. Câu chuyện có vẻ không trọn vẹn, nhưng câu chuyện gì? Tôi không hiểu tại sao thần giữ chùa lại là mưa, gió, bão và sấm sét,  (giờ chỉ còn lại hai, và không ai có thể nói hai vị nào trong số bốn vị đó đã được đem đi và hai vị nào ở lại).

Hơn mười năm sau, tôi đọc sách về Phật giáo, biết rằng chùa ở Nhật cũng có hai vị thần to lớn hung dữ, và chỉ có hai thôi. Tên của hai vị đó là Hỗn loạn và Mâu thuẫn, họ cùng nhau canh giữ Sự thật. Được người Nhật nói cho nghe tên họ của họ, tôi hiểu rõ ràng hơn: không ai có thể bước vào bên trong sự thật mà không qua cánh cửa của hỗn loạn và mâu thuẫn. Sự thật nằm bên trong hỗn loạn và mâu thuẫn. Tôi kể chuyện đọc được cho T nghe, và anh thấy hai vị thần này thật hay.

Vâng, nó làm cho chúng tôi hiểu ra ngay vì sao có hai vị ấy giữ cửa ở chùa. Người Nhật thật minh anh. Nhưng nghĩ cho cùng, nghĩ như một người học sử, ngày xưa người ta không bao giờ thờ những vị thần với những cái tên trừu tượng như vậy, để canh giữ một bảo vật còn trừu tượng hơn là Sự thật. Có thể bão thì hỗn loạn, nhưng không ai lấy chữ hỗn loạn để đặt tên cho bão, hay mâu thuẫn để đặt tên cho sấm sét. Truyền thuyết có thể khó hiểu hơn chính vì nó không dùng các từ trừu tượng (đã được cô lập và có chỗ trong một cái khung giá trị nào đó), nhưng hình ảnh mà nó dùng nói lên được bao la hơn vạn lần. Bão mang trong nó bầu trời, nhân duyên và cả sự vô cớ, định mệnh và cả cả sự hiên ngang trơ trọi của cái thân cây bị vặt hết cành lá sau cơn bão. Cuối cùng thì với cái giá là chúng tôi không hiểu tại sao lại có các vị thần đó trong chùa, người ta vẫn chỉ nên giải thích như sư bà đã giải thích cho tôi, rằng mưa, gió, bão và sấm sét giữ cho chỗ ngồi của một người con vua bỏ đi tu được yên tĩnh. Sư bà gọi người ấy là Phật chứ không gọi là Sự thật.