Phỏng vấn Morgan Audic, tác giả tiểu thuyết "Sát thủ chim én"
Nhân dịp Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam phát hình tiểu thuyết Sát thủ chim én, mời các bạn đọc bài phỏng vấn tác giả đăng trên trang LePoint.fr
Le Point: Tại sao một người Bretagne như anh lại chọn Chernobyl, một nơi bị nguyền rủa, làm bối cảnh cho cuốn tiểu thuyết thứ hai của mình?
Morgan Audic: Tất cả bắt đầu vào năm 2016. Tôi đang triển khai một dự án tiểu thuyết khác thì tình cờ xem được một phóng sự tài liệu trên truyền hình về khu vực loại trừ xung quanh Chernobyl, một lãnh thổ rộng gần bằng Luxembourg và đã được sơ tán vào năm 1986, sau vụ nổ một trong các lò phản ứng của nhà máy. Những chi tiết trong phóng sự đó đã gây ấn tượng mạnh mẽ với tôi: xe cộ và các tòa nhà đã bị bỏ hoang trong ba mươi năm qua, hàng chục ngôi làng phải sơ tán, những công trình bị động vật hoang dã và thiên nhiên xâm chiếm... Đột nhiên một ý tưởng lướt qua tâm trí tôi: nếu có người bị sát hại ở đó, ai sẽ đi vào nơi ô nhiễm phóng xạ nặng nhất thế giới để điều tra? Tôi bắt đầu thảo ra một số ý tưởng vào cuốn sổ tay. Và Sát thủ chim én đã ra đời như thế.
Anh được 6 tuổi khi thảm họa xảy ra. Anh đã đón nhận nó như thế nào?
Tôi không có bất kỳ ký ức rõ ràng nào về sự kiện này. Khi còn là một đứa trẻ, điều tôi nhớ nhất là mối bận tâm ngày càng gia tăng của người lớn về hạt nhân, cho dù liên quan tới nhà máy điện hay vũ khí. Tôi cũng nhớ những tin đồn về hậu quả của phóng xạ. Một số người tin rằng ở Chernobyl có dị nhân đột biến. Thực tế đáng buồn là chỉ có các loài động vật và người bệnh ở đó.
Anh chưa bao giờ đặt chân đến Ukraine, làm thế nào để chúng tôi kết nối được với nơi đó trong khi đọc tác phẩm của anh?
Có lẽ là nhờ khía cạnh “giáo viên” của tôi: khi viết, tôi cố gắng làm cho mọi thứ trở nên tiếp cận với người đọc. Tôi hoàn toàn ý thức được rằng Ukraine là một nơi nằm ngoài lối mòn của tiểu thuyết trinh thám-hình sự. Tại Pháp, chúng ta biết nhiều về các nước nói tiếng Anh và bắt đầu biết về Bắc Âu, nhưng các quốc gia Đông Âu vẫn còn rất mơ hồ đối với độc giả Pháp. Để hiểu về đất nước Ukraine và tạo ra thế giới của cuốn tiểu thuyết, tôi đã làm công việc giống như một nhà sử học hồi sinh một nền văn minh xa xưa. Tôi đã tập hợp rất nhiều tài liệu về thảm họa hạt nhân, tất nhiên rồi, nhưng tôi cũng tìm hiểu cả về đời sống hôm nay ở Ukraine, về tình hình địa chính trị hậu Xô Viết, về thời bao cấp... Tuy vậy, một cuốn tiểu thuyết không phải là một bài giảng, và những thông tin tôi chắt lọc được, tôi cố gắng tích hợp chúng một cách tốt nhất có thể vào câu chuyện, để không phá vỡ mạch truyện.
Có điều gì anh đã đọc hoặc xem trong quá trình nghiên cứu đặc biệt khiến anh hứng thú và ngạc nhiên không?
Mọi thứ đều khác thường ở khu vực Chernobyl. Cú sốc đầu tiên là khám phá rằng một số người bị đi sơ tán năm xưa đã trở về sống trong khu vực loại trừ hiện nằm dưới sự kiểm soát của quân đội. Họ là những người cao tuổi sống một mình giữa những ngôi làng hoang vắng, ăn rau trồng trong vườn nhà, uống nước giếng và đốn củi từ các khu rừng quanh đó để sưởi ấm. Các tour du lịch trong khu vực cũng làm tôi bất ngờ. Nhưng điều đáng lo ngại nhất, đó là việc nhận ra rằng khu vực này không phải là một lãnh thổ đóng kín. Chẳng hạn như, chẳng còn chiếc máy sưởi nào trên toàn Pripyat, thành phố lớn nhất trong khu vực được sơ tán vào năm 1986. Những kẻ buôn lậu đã lấy đi hết. Nhiều nhà quan sát tin rằng hàng tấn kim loại đã bị trộm mất bất chấp nguy cơ nhiễm xạ nặng. Chỗ kim loại này hiện đang ở đâu? Liệu chúng có còn nguy hiểm? Tôi cũng đặc biệt ấn tượng trước lời kể của những nhân chứng đã sống sót sau thảm họa, hoặc những người đang gánh chịu hậu quả từ nó. Điều này thúc đẩy tôi khắt khe hơn cho cuốn tiểu thuyết này: Tôi không muốn khu vực Chernobyl chỉ là một bối cảnh thuận tiện để tạo ra sự hồi hộp mà ít tốn công sức. Tôi muốn tái tạo tính chất phức tạp của nơi này và khơi lại thảm kịch đã xảy ra ở đó. Cũng như những gì vẫn đang diễn ra hôm nay.
Thảm họa năm 1986 đã được nhắc đến, nhưng bên cạnh đó là trang sử đương đại của cuộc xung đột vũ trang ở Donbass. Là một giáo viên sử - địa, anh có góc nhìn cụ thể nào không?
Tất nhiên, quá trình đào tạo đã cung cấp cho tôi một nền tảng nhất định về các chủ đề được nhắc đến, nhưng đây là một lĩnh vực mà tôi biết rất ít trước khi đi sâu vào khai thác. Sự méo mó nghề nghiệp thôi thúc tôi muốn biết thêm, và tôi đã dành nhiều thời gian để tìm hiểu về Ukraine. Trong giai đoạn nghiên cứu, tôi cố gắng áp dụng các phương pháp của ngành mình: đối chiếu các nguồn, đa dạng hoá các quy mô... Nhưng điều quan trọng nhất khi xây dựng một câu chuyện trong một vũ trụ đã có tư liệu chính là sự tò mò, mong muốn hiểu biết.
Tại sao anh chọn viết một cuốn tiểu thuyết trinh thám thay vì một thể lại văn học khác?
Tôi thấy thể loại trinh thám mang lại một sự tự do đáng kinh ngạc. Thriller, tiểu thuyết đen, trinh thám suy luận theo phong cách Agatha Christie... Bạn có thể làm gần như bất cứ điều gì bạn muốn! Thể loại này rất đa dạng và phong phú về hình thức, địa điểm lẫn đề tài. Sát thủ chim én có chất “trinh thám ngoại lai” trên một số phương diện, nhưng tôi không muốn giới hạn bản thân mình trong thể loại này. Cách thức hoạt động của tôi phụ thuộc chủ yếu vào cảm xúc. Tôi phải cảm thấy rằng mình đã sẵn sàng dành thời gian cho các nhân vật, những hoàn cảnh hoặc một vũ trụ cụ thể...
Sát thủ chim én, 540 trang, tác giả Morgan Audic, NXb Phụ Nữ Việt Nam ấn hành tháng 9 năm 2014.
Le Point: Tại sao một người Bretagne như anh lại chọn Chernobyl, một nơi bị nguyền rủa, làm bối cảnh cho cuốn tiểu thuyết thứ hai của mình?
Morgan Audic: Tất cả bắt đầu vào năm 2016. Tôi đang triển khai một dự án tiểu thuyết khác thì tình cờ xem được một phóng sự tài liệu trên truyền hình về khu vực loại trừ xung quanh Chernobyl, một lãnh thổ rộng gần bằng Luxembourg và đã được sơ tán vào năm 1986, sau vụ nổ một trong các lò phản ứng của nhà máy. Những chi tiết trong phóng sự đó đã gây ấn tượng mạnh mẽ với tôi: xe cộ và các tòa nhà đã bị bỏ hoang trong ba mươi năm qua, hàng chục ngôi làng phải sơ tán, những công trình bị động vật hoang dã và thiên nhiên xâm chiếm... Đột nhiên một ý tưởng lướt qua tâm trí tôi: nếu có người bị sát hại ở đó, ai sẽ đi vào nơi ô nhiễm phóng xạ nặng nhất thế giới để điều tra? Tôi bắt đầu thảo ra một số ý tưởng vào cuốn sổ tay. Và Sát thủ chim én đã ra đời như thế.
Anh được 6 tuổi khi thảm họa xảy ra. Anh đã đón nhận nó như thế nào?
Tôi không có bất kỳ ký ức rõ ràng nào về sự kiện này. Khi còn là một đứa trẻ, điều tôi nhớ nhất là mối bận tâm ngày càng gia tăng của người lớn về hạt nhân, cho dù liên quan tới nhà máy điện hay vũ khí. Tôi cũng nhớ những tin đồn về hậu quả của phóng xạ. Một số người tin rằng ở Chernobyl có dị nhân đột biến. Thực tế đáng buồn là chỉ có các loài động vật và người bệnh ở đó.
Anh chưa bao giờ đặt chân đến Ukraine, làm thế nào để chúng tôi kết nối được với nơi đó trong khi đọc tác phẩm của anh?
Có lẽ là nhờ khía cạnh “giáo viên” của tôi: khi viết, tôi cố gắng làm cho mọi thứ trở nên tiếp cận với người đọc. Tôi hoàn toàn ý thức được rằng Ukraine là một nơi nằm ngoài lối mòn của tiểu thuyết trinh thám-hình sự. Tại Pháp, chúng ta biết nhiều về các nước nói tiếng Anh và bắt đầu biết về Bắc Âu, nhưng các quốc gia Đông Âu vẫn còn rất mơ hồ đối với độc giả Pháp. Để hiểu về đất nước Ukraine và tạo ra thế giới của cuốn tiểu thuyết, tôi đã làm công việc giống như một nhà sử học hồi sinh một nền văn minh xa xưa. Tôi đã tập hợp rất nhiều tài liệu về thảm họa hạt nhân, tất nhiên rồi, nhưng tôi cũng tìm hiểu cả về đời sống hôm nay ở Ukraine, về tình hình địa chính trị hậu Xô Viết, về thời bao cấp... Tuy vậy, một cuốn tiểu thuyết không phải là một bài giảng, và những thông tin tôi chắt lọc được, tôi cố gắng tích hợp chúng một cách tốt nhất có thể vào câu chuyện, để không phá vỡ mạch truyện.
Có điều gì anh đã đọc hoặc xem trong quá trình nghiên cứu đặc biệt khiến anh hứng thú và ngạc nhiên không?
Mọi thứ đều khác thường ở khu vực Chernobyl. Cú sốc đầu tiên là khám phá rằng một số người bị đi sơ tán năm xưa đã trở về sống trong khu vực loại trừ hiện nằm dưới sự kiểm soát của quân đội. Họ là những người cao tuổi sống một mình giữa những ngôi làng hoang vắng, ăn rau trồng trong vườn nhà, uống nước giếng và đốn củi từ các khu rừng quanh đó để sưởi ấm. Các tour du lịch trong khu vực cũng làm tôi bất ngờ. Nhưng điều đáng lo ngại nhất, đó là việc nhận ra rằng khu vực này không phải là một lãnh thổ đóng kín. Chẳng hạn như, chẳng còn chiếc máy sưởi nào trên toàn Pripyat, thành phố lớn nhất trong khu vực được sơ tán vào năm 1986. Những kẻ buôn lậu đã lấy đi hết. Nhiều nhà quan sát tin rằng hàng tấn kim loại đã bị trộm mất bất chấp nguy cơ nhiễm xạ nặng. Chỗ kim loại này hiện đang ở đâu? Liệu chúng có còn nguy hiểm? Tôi cũng đặc biệt ấn tượng trước lời kể của những nhân chứng đã sống sót sau thảm họa, hoặc những người đang gánh chịu hậu quả từ nó. Điều này thúc đẩy tôi khắt khe hơn cho cuốn tiểu thuyết này: Tôi không muốn khu vực Chernobyl chỉ là một bối cảnh thuận tiện để tạo ra sự hồi hộp mà ít tốn công sức. Tôi muốn tái tạo tính chất phức tạp của nơi này và khơi lại thảm kịch đã xảy ra ở đó. Cũng như những gì vẫn đang diễn ra hôm nay.
Thảm họa năm 1986 đã được nhắc đến, nhưng bên cạnh đó là trang sử đương đại của cuộc xung đột vũ trang ở Donbass. Là một giáo viên sử - địa, anh có góc nhìn cụ thể nào không?
Tất nhiên, quá trình đào tạo đã cung cấp cho tôi một nền tảng nhất định về các chủ đề được nhắc đến, nhưng đây là một lĩnh vực mà tôi biết rất ít trước khi đi sâu vào khai thác. Sự méo mó nghề nghiệp thôi thúc tôi muốn biết thêm, và tôi đã dành nhiều thời gian để tìm hiểu về Ukraine. Trong giai đoạn nghiên cứu, tôi cố gắng áp dụng các phương pháp của ngành mình: đối chiếu các nguồn, đa dạng hoá các quy mô... Nhưng điều quan trọng nhất khi xây dựng một câu chuyện trong một vũ trụ đã có tư liệu chính là sự tò mò, mong muốn hiểu biết.
Tại sao anh chọn viết một cuốn tiểu thuyết trinh thám thay vì một thể lại văn học khác?
Tôi thấy thể loại trinh thám mang lại một sự tự do đáng kinh ngạc. Thriller, tiểu thuyết đen, trinh thám suy luận theo phong cách Agatha Christie... Bạn có thể làm gần như bất cứ điều gì bạn muốn! Thể loại này rất đa dạng và phong phú về hình thức, địa điểm lẫn đề tài. Sát thủ chim én có chất “trinh thám ngoại lai” trên một số phương diện, nhưng tôi không muốn giới hạn bản thân mình trong thể loại này. Cách thức hoạt động của tôi phụ thuộc chủ yếu vào cảm xúc. Tôi phải cảm thấy rằng mình đã sẵn sàng dành thời gian cho các nhân vật, những hoàn cảnh hoặc một vũ trụ cụ thể...
Sát thủ chim én, 540 trang, tác giả Morgan Audic, NXb Phụ Nữ Việt Nam ấn hành tháng 9 năm 2014.
No comments have been added yet.
