Baso dōitsu (Mã Tổ Đạo Nhất, 馬祖道一, 709-788)

Daiju đến thăm thiền sư Baso ở Trung Quốc. Baso hỏi: “Anh tìm gì?”

“Giác ngộ,” Daiju trả lời.

“Anh có kho tàng riêng của anh. Tại sao tìm bên ngoài?” Baso hỏi.

Daiju thắc mắc: “Kho tàng của tôi ở đâu?”

Baso trả lời: ‘Cái anh đang tìm là kho tàng của anh.”

Daiju mừng rỡ! Kể từ đó Daiju luôn luôn nói với bạn bè: “Mở kho tàng của anh và dùng nó.”

Bình:

• Baso dōitsu (Mã Tổ Đạo Nhất, 馬祖道一, 709-788), là một Thiền sư Trung Quốc đời nhà Đường, và là môn đệ và người đắc pháp duy nhất của Thiền sư Nam Nhạc Hoài Nhượng. Sư có rất nhiều môn đệ đắc đạo và thường được xem như người thứ ba có ảnh hưởng lớn đến Thiền tông, sau Tổ sư Bồ Đề Đạt Ma và lục tổ Huệ Năng.

Sau Lục tổ Huệ Năng, sư là người đã đem lại cho Thiền Trung Quốc một sắc thái đặc biệt. Sư chuyên sử dụng những phương pháp quái dị để dạy học trò như tiếng quát, im lặng, dựng phất tử, hay thình lình đánh gậy. Có khi sư xô học trò xuống đất, vặn mũi bứt tóc, tung ra những câu hỏi bất ngờ và cho những câu trả lời mâu thuẫn. Mục đích của mọi hành động này là kéo thiền sinh ra khỏi mọi thói quen lý luận, dùng những cú sốc mạnh mẽ để giúp học trò khỏi vòng vây bọc của khái niệm, để sau đó có một kinh nghiệm Giác ngộ trực tiếp.

Sức giáo hoá của sư đã để lại cho đời 139 đệ tử được truyền ấn. Mã Tổ được nhắc đến trong công án thứ 30 và 33 của Vô môn quan và công án thứ 3, 53 và 57 của Bích nham lục. Hậu thế vì quý trọng sư quá nên gọi là Mã Tổ, tức là vị Tổ họ Mã. sư cũng được tuyên xưng là Giang Tây Pháp chủ. (Nguồn)

• Bản tiếng Anh này nói “Daiju was delighted”, tức là mừng rỡ hớn hở, khi nghe Mã Tổ Đạo Nhất trả lời. Vài bản khác dùng từ “enlightened”, tức là “giác ngộ.”

• Đọc lại lời đối thoại của Mã Tổ và Daiju.

Daiju đến thăm Mã Tổ ở Trung Quốc.– Mã Tổ hỏi: “Anh tìm gì?”– “Giác ngộ,” Daiju trả lời.– “Anh có kho tàng riêng của anh. Tại sao tìm bên ngoài?” Mã Tổ hỏi.– Daiju thắc mắc: “Kho tàng của tôi ở đâu?”– Mã Tổ trả lời: “Cái anh đang tìm là kho tàng của anh.”– Daiju mừng rỡ!

Tóm gọn là: Anh tìm Giác Ngộ. Cái anh tìm, Giác Ngộ, anh đã có rồi; không cần tìm.

• Phật Tâm, “không sinh không diệt, không bẩn không sạch, không tăng không giảm” (Bát Nhã Tâm Kinh), luôn hiện hữu trong chúng ta và luôn hoạt động để chúng ta có thể nhận thức mọi thứ bằng Phật Tâm đang hoạt động.

Tâm Phật của chúng ta không nằm im chờ được đánh thức. Phật Tâm luôn hoạt động trong chúng ta.

Giác ngộ nghĩa là (1) chúng ta hiểu rằng Phật Tâm của chúng ta – bất sinh bất diệt – luôn hoạt động trong chúng ta, và (2) hiểu rõ chân lý đó, không phải bằng ý niệm, ngôn từ và logic, mà bằng cách trực tiếp trải nghiệm sự vận hành của Phật Tâm trong mọi việc trong cuộc sống.

• Giác ngộ, Niết bàn, Phật… ở bên trong chúng ta. Chúng ta không thể tìm thấy ở bất cứ đâu bên ngoài.

• Trần Nhân Tông, thủy tổ Thiền phái Trúc Lâm, đã viết trong “Sống đời, vui đạo”:

Sống đời, vui đạo, hãy tùy duyênHễ đói thì ăn, mệt ngủ liềnTrong nhà có của, đừng tìm nữaĐối cảnh, vô tâm, hỏi chi Thiền

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

o0o

Mở kho tàng của bạn – Open Your Own Treasure House

Baso dōitsu (Mã Tổ Đạo Nhất, 馬祖道一, 709-788)

“Enlightenment,” replied Daiju.

“You have your own treasure house. Why do you search outside?” Baso asked.

Daiju inquired: “Where is my treasure house?”

Baso answered: “What you are asking is your treasure house.”

Daiju was delighted! Ever after he urged his friends: “Open your own treasure house and use those treasures.”

Annotation:

Baso dōitsu (馬祖道一, 709-788), was a Chinese Zen master of the Tang Dynasty. He was the only enlightened student of Nanyue Huairang (677-744). Baso had many enlightened students and is considered the third person with influence on Zen, the other two being Bodhidharma and Sixth Patriarch Huineng.

After the Sixth Patriarch Hui Neng, he was the one who gave Chinese Zen its own distinctive character. He specialized in using strange methods to teach his students, such as shouting, silence, raising the whip, or suddenly hitting his students with a stick. Sometimes he pushed his students to the ground, twisted their noses and pulled their hair, asked unexpected questions, and gave contradictory answers. The purpose of all these actions is to pull the Zen practitioner out of all his reasoning habits, using strong shocks to help the student escape the siege of concepts, so that he can then have a direct experience of Enlightenment.

Baso’s teaching power has left behind 139 disciples who have received the transmission of the Dharma. He is mentioned in koans 30 and 33 of the Gateless Gate and koans 3, 53 and 57 of the Blue Cliff Record. Later generations, because they respected him so much, called him Ma-tsu, meaning the patriarch with the Ma family name. He was also proclaimed the Dharma Master of Jiangxi. (Source)

• This version of the story says “Daiju was delighted” when hearning Baso’s answer. Some other versions say “Daiju was enlightened.”

• Reread the dialogue between Ma-tsu and Daiju.

Daiju visits Ma-tsu in China.

– Ma-tsu asks, “What are you looking for?”

– “Enlightenment,” Daiju replies.

– “You have your own treasure. Why are you looking outside?” Ma-tsu asks.

– Daiju wonders, “Where is my treasure?”

– Ma-tsu replies, “What you are looking for is your treasure.”

– Daiju is delighted!

In short: You are looking for Enlightenment. What you are looking for, Enlightenment, you already have; there is no need to look for it.

• The Buddha-mind, “neither born nor destroyed, neither impure nor pure, neither increasing nor decreasing” (Heart Sutra), is always within us and is constantly active so that we can perceive everything with our active Buddha-mind.

Our Bhuddha-mind doesn’t lie dormant awaiting to be woken up. It have alway been active in us.

Enlightenment means (1) we understand that our Buddha-mind – unborn and undying – is constantly active working in us, and (2) understand this truth, not by ideas, words, and logics, but by directly experiencing working with our Buddha-mind in everything in our life.

• Enlightenment, Nirvana, Buddha… is inside us. We can’t find them anywhere outside.

• Tran Nhan Tông, founder of the Truc Lam Zen School in Viet Nam, wrote in “Living in the world, Joyful in the Way”:

Living in the world, joyful in the WayLet’s go with the causation flowWhen hungry, eat; when tired, sleepJewels in the home search no moreFacing things, No-mind; why ask for Zen

(Tran Dinh Hoanh translated and annotated)

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

#28