Chào anh chị em,

Đây là đoạn 5 trong Kinh Lời Dạy Cuối Cùng của Phật Thích Ca, nói với các đệ tử, trước khi Phật vô dư Niết Bàn:

Này các đệ tử, nếu có ai xúc phạm, thương tổn thân thể các vị, các vị nên kiềm chế tâm mình, đừng để lửa sân hận thiêu đốt. Lại phải giữ lời ăn, tiếng nói, đừng buông lời ác độc để trả đũa ai. Tâm sân hận trỗi dậy sẽ làm băng hoại đạo nghiệp, cháy hết công đức tu tập.

Đức tánh của kham nhẫn thì giữ giới và khổ hạnh cũng không thể sánh bằng. Thực hành đức nhẫn mới xứng danh là bậc Thượng Nhân có sức mạnh. Người nào chưa có thể chịu đựng sự nhục mạ một cách hoan hỷ, như uống cam lộ, thì chưa thể xứng danh là người vào đạo có trí.

Sự sân hận sẽ thiêu hủy tất cả pháp lành, nó nguy hiểm hơn lửa dữ. Các vị phải canh phòng cẩn mật, đừng cho sân hận xâm nhập. Trong các loại giặc cướp công đức thì sân hận là nguy hiểm bậc nhất.

Người thế gian sống thọ hưởng dục lạc, thiếu phương pháp chế ngự, nếu có sân hận còn có thể tha thứ được. Người xuất gia hành đạo loại bỏ mọi thứ vui của đời mà không loại bỏ được sân hận thì thật đáng trách, cũng giống như bầu trời quang đãng mà có sấm sét nổi lên là điều không thích hợp.

Sân là một trong ba độc tham, sân, si (pali: lobha, dosa, moha; Engl: greed, hatred, ignorance), thường được biểu thị bằng ba con vật: lợn, gà và rắn ngay giữa vòng tròn luân hồi. Nghĩa là nếu ta không chế ngự được 3 độc này thì ta mãi lẩn quẩn trong vòng luân hồi, chẳng thoát ra được.

Sân là căm ghét, thù hận, giận dữ. Bên ngoài là giận dữ, bên trong là căm ghét và thù hận. Đức Phật nói: “Tâm sân hận trỗi dậy sẽ làm băng hoại đạo nghiệp, cháy hết công đức tu tập.” Chỉ một độc sân là đủ để tiêu hủy hết mọi công đức tu tập.

Các bạn thấy “sân” khắp thế giới với mọi chiến tranh giữa các nước, các dân tộc, các tôn giáo. Nhỏ hơn thì đủ thứ đánh đấm đấu đá trong công ty, trong dòng tộc, trong bè bạn, trong láng giềng, trong quốc gia…

Cuộc sống của mỗi người chúng ta cũng như cuộc sống của thế giới đều là những phiên bản video clips của sân hằng ngày.

Sân có thể được thuần phục với hai điều:

1. Nhẫn nhục, một trong Lục độ (Six Paramitas) của đường Bồ tát: bố thí, generosity, dāna; trì giới, ethical discipline, śīla; nhẫn nhục, tolerance, kṣanti; tinh tấn, diligence, vīrya; thiền định, meditation, dhyāna; trí tuệ, wisdom, prajñā.

Đức Phật nói: “Đức tánh của kham nhẫn thì giữ giới và khổ hạnh cũng không thể sánh bằng… Người nào chưa có thể chịu đựng sự nhục mạ một cách hoan hỷ, như uống cam lộ, thì chưa thể xứng danh là người vào đạo có trí.”

2. Từ bi (metta & karuna, loving-kindness & compassion). Khi ta yêu người, ta tự nhiên không sân hận người. Hãy khởi lòng từ bi với mọi người quanh bạn, thì bạn sẽ không còn lửa sân hận nữa. Từ bi dập tắt sân hận.

Các bạn, thuần phục được tâm sân, bạn sẽ tự nhiên sống với mọi người như đang ở thiên đàng. Hãy có thiên đàng cho tâm mình.

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Dear Brothers and Sisters,

This is paragraph 5 of the The Bequethed Teaching Sutra of Shakyamuni Buddha, spoken to his disciples, before the Buddha entered Nirvana Without Remainder:

All of you Bhikshus! Even if a person dismembered you piece by piece, your mind should be self-contained. Do not allow yourself to become hateful.

Moreover, you should guard your mouth and not give rise to evil speech. If you allow yourself to have thoughts of hatred, you will destroy own Way, and lose all the merit and virtue you have gained.

Tolerance is a virtue which neither upholding the precepts nor practicing austerities is able to compare with.

One who is able to practice tolerance can be called a great person who has strength; If you are unable to happily and patiently tolerate malicious insults, as if drinking sweet dew, you cannot be called a wise person who has entered the Way.

Why is this?

Hatred ruins all good dharmas and is more dangerous than ferocious fire.

You should know that a heart of hatred is worse than a fierce fire. You should always guard against it, and not allow it to enter you, for of the thieves which rob one’s merit and virtue, none surpasses hatred.

Hatred may be excusable in lay people who indulge in desires, and in people who do not cultivate the Way, who are without the means to restrain themselves, but for people who have left home-life, who cultivate the Way and are without desires, harboring hatred is impermissible. Without a clear, cool cloud, there should not be a sudden blazing clash of thunder.

Hatred is one of the three poisons of greed, hatred, and ignorance (vn: tham, sân, si; pali: lobha, dosa, moha), often represented by three animals: pig, chicken, and snake in the middle of the cycle of reincarnation. That means, if we cannot control these three poisons, we will forever be stuck in the cycle of reincarnation, unable to escape.

Hatred means hatred, hostility, and anger. On the outside is anger, on the inside is hatred and hostility. The Buddha said: “If you allow yourself to have thoughts of hatred, you will destroy your own Way, and lose allthe merit and virtue you have gained.” Just one poison of hatred is enough to destroy all the merit and virtue you have gained from practicing the Way.

You see “hatred” all over the world with all the wars between countries, ethnic groups, religions. On a smaller scale, there are all kinds of fights in companies, in clans, among friends, in neighbors, in countries…

Our lives as well as the lives of the world, all are video clips of hatred every day.

Hatred can be tamed with two things:

1. Tolerance, one of the Six Paramitas of the Bodhisattva path: generosity, dāna; ethical discipline, śīla; tolerance, kṣanti; diligence, vīrya; meditation, dhyāna; wisdom, wisdom, prajñā.

The Buddha said: “Tolerance is a virtue which neither upholding the precepts nor practicing austerities is able to compare with… If you are unable to happily and patiently tolerate malicious insults, as if drinking sweet dew, you cannot be called a wise person who has entered the Way.”

2. Loving-kindness and compassion (metta & karuna, từ bi). When we love people, we naturally do not hate them. Arouse loving-kindness and compassion for everyone around you, and you will no longer have the fire of hatred. Loving-kindness and compassion extinguish hatred.

Friends, if you can tame your hatred, you will naturally live with everyone as if you were in heaven. Have heaven for your heart.

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

–